€18.90
Το «Περί ποιητικής» του Αριστοτέλη είναι το πρώτο έργο που κατέστησε την ποιητική τέχνη αντικείμενο αυτοτελούς και συστηματικής έρευνας. Αποφεύγοντας να ερμηνεύσει και να αποτιμήσει την τέχνη με κριτήρια οντολογικά, ηθικά ή πολιτικά, ο Αριστοτέλης εγκαινιάζει επί της ουσίας έναν νέο κλάδο έρευνας, με τη δική του μεθοδολογία και σκοπό, που διακρίνεται τόσο από την πολιτική και την ηθική όσο και από τη ρητορική. Πιο συγκεκριμένα, ο Αριστοτέλης στο κείμενο που μας απασχολεί διαχωρίζει ρητά την ποίηση από την ιστοριογραφία, αλλά και την πολιτική, στην οποία πρέπει να περιλάβουμε και την ηθική.
Τὸ De finibus bonorum et malorum γράφτηκε μέσα σὲ λίγους μῆνες καὶ ὁλοκληρώθηκε τὸν Ἰούνιο τοῦ 45 π.Χ., ὅταν ὁ Κικέρων ἦταν 61 ἐτῶν. Θέμα τοῦ ἔργου ἀποτελεῖ μιὰ ἐκδοχὴ τοῦ σωκρατικοῦ ζητήματος «πῶς πρέπει νὰ ζοῦμε». Κεντρικὸ εἶναι τὸ ἐρώτημα ποιὸ θεωρεῖται τὸ μεγαλύτερο ἀγαθὸ (finis bonorum, summum bonum) ποὺ θὰ πρέπει νὰ ἐπιδιώκουμε καὶ ποιὸ τὸ μεγαλύτερο κακὸ ποὺ θὰ πρέπει νὰ ἀποφεύγουμε (finis malorum, summum malum). Οἱ ἀπαντήσεις δίνονται σὲ τρεῖς διαλόγους ἑνωμένους μεταξύ τους, στοὺς ὁποίους παρουσιάζονται κριτικὰ οἱ ἠθικὲς θεωρίες τοῦ Ἐπίκουρου (βιβλία I–II), τῶν στωικῶν (III–IV) καὶ τοῦ πλατωνικοῦ Ἀντίοχου (V). Συνεκτικὸ στοιχεῖο εἶναι ἡ σκεπτικιστικὴ μέθοδος τοῦ Κικέρωνα, ὁ ὁποῖος δηλώνει ὅτι ἐμπνέεται ἀπὸ τὸν Σωκράτη καὶ τὴ σκεπτικὴ Ἀκαδημία (τοῦ Ἀρκεσίλαου καὶ τοῦ Καρνεάδη). Τὸ ἔργο φιλοξενεῖ ἔτσι ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἐξεταζόμενες ἠθικὲς θεωρίες καὶ αὐτὴ τῆς σκεπτικῆς Ἀκαδημίας, ὅπως τὴν ἀντιλαμβανόταν ὁ Κικέρων. Ἡ συγκεκριμένη στάση ἀποτυπώνεται στὴ διαλογικὴ μορφὴ τοῦ ἔργου, στὴν ἐξέταση τῆς πειστικότητας τῶν ἠθικῶν θεωριῶν (ἔλεγχος) καὶ στὸ ἀπορητικὸ τέλος του. Τὸ De finibus συγκαταλέγεται στὰ πολυτιμότερα κείμενα τῆς ἀρχαίας ἠθικῆς φιλοσοφίας ὄχι μόνο ὡς βασικὴ πηγὴ τῶν ἑλληνιστικῶν ἠθικῶν θεωριῶν ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ἐνδελεχὴ διερεύνηση τῶν ἠθικῶν ἐρωτημάτων καὶ τῶν δυνατῶν ἀπαντήσεων, ἡ ὁποία ἐμπλέκει τὸν ἀναγνώστη μὲ τρόπο ἀνάλογο τῶν σωκρατικῶν διαλόγων.
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΑΥΤΟ περιλαμβάνει οκτώ μιμιάμβους (δηλαδή μίμους σε ιαμβικό μέτρο), γραμμένους στο α΄ μισό του 3ου αιώνα π.Χ. Οι μίμοι συνήθως αποτυπώνουν, σε πεζό ή έμμετρο λόγο, σκηνές της καθημερινής ζωής και αναδεικνύουν τυπικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Το ταπεινό είδος του μίμου, που ποτέ δεν αξιώθηκε τη θεσμική αναγνώριση των μεγάλων δραματικών ειδών, στο πέρασμα των αιώνων αποδείχθηκε το μακροβιότερο όλων και έφτασε να μονοπωλεί το θέατρο, όταν τα άλλα είδη αποτελούσαν παρελθόν.
Οι μιμίαμβοι του Ηρώνδα κατά κανόνα έχουν διαλογική μορφή. Διαδραματίζονται σε αστικό περιβάλλον και αντλούν την ύλη τους προεχόντως από όχι ιδιαιτέρως ευυπόληπτες περιοχές του ανθρώπινου βίου. Η πλοκή είναι υποτυπώδης, ενώ το κύριο βάρος πέφτει στη διαγραφή των χαρακτήρων – η γριά μαστροπός, ο αγοραίος πορνοβοσκός, η υστερική μητέρα με τον άτακτο και ανεπίδεκτο μαθήσεως γιο, οι ευλαβείς και συνάμα φιλότεχνες και φλύαρες κυράδες, η δεσποτική κυρία που συνουσιάζεται με τον δούλο της, οι ηδονοχαρείς «κολλητές», ο δαιμόνιος τσαγκάρης. Τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα είναι συνήθως γυναίκες, ωστόσο οι δύο πιο ολοκληρωμένοι χαρακτήρες είναι άντρες.
Πρόκειται για θεατρικά κείμενα που εντυπωσιάζουν με την αμεσότητα του ύφους, τον σφριγηλό λόγο και την κωμική αιχμηρότητα ή την ειρωνεία.
*
Ο Γλαύκος, στην πραγματεία του για τους μύθους του Αισχύλου, λέει ότι οι Πέρσες διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τις Φοίνισσες του Φρύνιχου, καθώς κι εκείνος άρχιζε την τραγωδία με τους ίδιους στίχους: “Των Περσών, που έχουν φύγει για την Ελλάδα”. Αλλά στο έργο του Φρύνιχου τον πρόλογο τον έκανε ένας ευνούχος, ο οποίος ετοίμαζε τους θρόνους στους οποίους θα κάθονταν οι σύμβουλοι της Αυτοκρατορίας, ενώ το έργο του Αισχύλου αρχίζει με την πάροδο του χορού γερόντων προεστών, οι οποίοι κάνουν και τον πρόλογο. Ο Αισχύλος νίκησε στους τραγικούς αγώνες -επί Μένωνος- με την τριλογία Φινεύς -Πέρσαι- Γλαύκος Ποτνιεύς και το σατυρικό δράμα Προμηθεύς Πυρκαεύς. Η τραγωδία εξελίσσεται δίπλα στο μνήμα του Δαρείου και η υπόθεση είναι η ακόλουθη: ο Ξέρξης εκστράτευσε κατά της Ελλάδας· το πεζικό του ηττήθηκε στις Πλαταιές και το ναυτικό του στη Σαλαμίνα· ο ίδιος διέφυγε στη Θεσσαλία και κατάφερε να περάσει στην Ασία. Η πρώτη εκστρατεία των Περσών -του Δαρείου- συντρίφτηκε στον Μαραθώνα και η δεύτερη -του Ξέρξη- στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές.
Ο Πλάτων ανήκει σ’ εκείνες τις κοσμοϊστορικές προσωπικότητες, που με τις ιδέες τους έχουν ακαταπόνητα ασχοληθεί οι σοφοί όλων των χρόνων και όλων των ειδών, και που εξακολουθούν εν τούτοις να ερεθίζουν πάντα το ενδιαφέρον των ειδικών και του μορφωμένου κοινού. Γύρω απ’ αυτόν έχει δημιουργηθεί μια εξαιρετικά πλούσια σε έκταση φιλολογία πρέπει λοιπόν μια νέα συγγραφή για τον Πλάτωνα να θεμελιώσει πρώτα το δικαίωμα της ύπαρξής της. Ας επιτραπεί σ’ αυτήν εδώ την εργασία, για τη δικαίωσή της, να επικαλεστεί του λόγους του Windelband: «Οι μεγάλες μορφές της ανθρώπινης ιστορίας μοιράζονται με τα μεγάλα δημιουργήματα της ανθρώπινης Τέχνης το ύψιστο προνόμιο: είναι ανεξάντλητες», με τούτο ακριβώς το νόημα «ότι συχνά αρκεί η παραμικρότερη μετατόπιση από τη θέση που τις βλέπομε, μια μικρή αλλαγή του φωτισμού, για να γίνουν ορατά μερικά σημαντικά περιγράμματά τους, που με αυτό τον τρόπο δεν είχαν ακόμη έως τώρα αναφανεί». Ακριβώς μια τέτοια μετατόπιση του εποπτικού σημείου θα επιχειρήσει αυτή η πραγματεία.
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Καλή
Λησμονία 1 × €13.00
Τα σανδάλια 1 × €6.00
Η μιμητική επιθυμία στο Υπόγειο 1 × €9.00
Η Ελένα ξέρει 1 × €13.50
1984 1 × €13.00
Οι Μεγάλες 'Ωρες της Ανθρωπότητος 1 × €7.00
Γιατί το Βυζάντιο 1 × €13.00
Θουκυδίδης 1 × €20.70Υποσύνολο: €95.20
