€39.97
Πως η κλιματική αλλαγή συντέλεσε δραματικά στην ανάπτυξη -και την καταστροφή- των πολιτισμών στο πέρασμα του χρόνου
Η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα, αλλά η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι καινούριο. Από το Μπιγκ Μπανγκ μέχρι σήμερα, από την πτώση του πολιτισμού της κοιλάδας του Μότσε στη Νότια Αμερική ως αποτέλεσμα του Ελ Νίνιο μέχρι τις ηφαιστειακές εκρήξεις στην Ισλανδία που είχαν αντίκτυπο στην Αίγυπτο και συνέβαλαν στην κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το κλίμα και το περιβάλλον έχουν διαμορφώσει τη φυσική ιστορία και την ιστορία της ανθρωπότητας. Σε μια συγκλονιστική αφήγηση που διατρέχει τους αιώνες και τις ηπείρους, ο πρωτοποριακός συγγραφέας των “Δρόμων του μεταξιού” δείχνει ότι η ανθρώπινη χρησιμοποίηση και εκμετάλλευση τη Γης απέφερε τεράστια οφέλη, συχνά όμως με ανυπολόγιστο τίμημα.
Η νίκη της Σοβιετικής Ένωσης εναντίον των Γερμανών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε δυνατή χάρη σ’ έναν ασύλληπτο φόρο αίματος. Η Μάχη του Στάλινγκραντ, στις όχθες του ποταμού Βόλγα, ένα κορυφαίο γεγονός του πολέμου, αποτελεί ορόσημο των θυσιών που απαιτήθηκαν για τη νίκη, καθώς πάνω από δύο εκατομμύρια πολίτες και μαχητές σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν κατά τη διάρκεια των σκληρών μαχών από τον Σεπτέμβριο του 1942 έως τον Φεβρουάριο του 1943.
Μέσα σε αυτόν τον αγώνα ζωής και θανάτου, την προσοχή των Σοβιετικών πολεμικών ανταποκριτών τράβηξε η μάχη για ένα κτίριο στρατηγικής σημασίας στην καρδιά της πόλης, το «Κτίριο του Πάβλοφ», το οποίο είχε την κωδική ονομασία «Ο Φάρος». Η αντίσταση μιας μικρής ομάδας Ρώσων στρατιωτών από τη 13η Μεραρχία Τυφεκιοφόρων της Φρουράς ενάντια στους Γερμανούς της 6ης Στρατιάς, που είχε φτάσει μέχρι το κέντρο του Στάλινγκραντ, πήρε θρυλικές διαστάσεις. Μια αναφορά για τη μάχη σε μια τοπική εφημερίδα του Κόκκινου Στρατού σύντομα θα εμπλουτιζόταν και θα αναπαραγόταν στο ραδιόφωνο της Μόσχας και σε αμέτρητες εφημερίδες εθνικής κλίμακας. Μέχρι το τέλος του πολέμου, ο θρύλος θα διογκωνόταν ακόμη περισσότερο και θα ενέπνεε τους Ρώσους για να ξαναχτίσουν τις κατεστραμμένες πόλεις τους.
Αυτή η ιστορία, ένας πυλώνας του ευρύτερου θρύλου του Στάλινγκραντ, μπορεί πλέον να ειπωθεί με ακρίβεια. Ο Iain MacGregor ερεύνησε τόσο τα γερμανικά όσο και τα ρωσικά αρχεία για να ανακαλύψει άγνωστες ως τώρα μαρτυρίες στρατιωτών και από τις δύο πλευρές της σύγκρουσης. Η καθηλωτική του αφήγηση απαντά σε ερωτήματα όπως η ταυτότητα των πραγματικών ηρώων αυτής της επικής μάχης και η συμβολή της στο τελικό αποτέλεσμα της Μάχης του Στάλινγκραντ. Και φωτίζει, με κάθε σεβασμό στις ζωές που χάθηκαν, μια ακόμη πλευρά, αυτή της προπαγάνδας, που μπορεί να εντοπίζει, να προβάλλει ή ακόμη και να επινοεί τους ήρωες που χρειάζεται κάθε φορά.
Η Κινεζική Αυτοκρατορία ιδρύθηκε το 221 π.Χ. και διήρκεσε μέχρι το 1912, οπότε την αντικατέστησε η Δημοκρατία της Κίνας. Σε αυτά τα 2.132 έτη η Αυτοκρατορία κλονίστηκε από εμφύλιες διαμάχες και ξένες εισβολές, κατακτήθηκε από ξένα φύλα και γνώρισε ολέθριες εξεγέρσεις. Παρ’ όλα αυτά, τα θεμελιώδη θεσμικά, κοινωνικοπολιτικά και πολιτισμικά γνωρίσματά της παρέμειναν αναλλοίωτα. Στην Αιώνια Αυτοκρατορία διερευνώνται οι λόγοι για την απαράμιλλη πολιτική ανθεκτικότητα της Κίνας, δεδομένου ότι η Αυτοκρατορία κατάφερε να επιβιώσει και να αντεπεξέλθει τόσο σε εσωτερικές όσο και εξωτερικές προκλήσεις. Ένας από τους βασικούς παράγοντες που συνετέλεσαν στη μακραίωνη πορεία της ήταν ότι συνδύαζε αυστηρά ιδεολογικά θεμέλια με ευέλικτη εφαρμογή. Οι κύριοι πολιτικοί παράγοντες και οι γείτονες της Αυτοκρατορίας σέβονταν και υιοθετούσαν τις θεμελιώδεις αρχές της, όπως η ενότητα υπό έναν μονάρχη. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες της ηγεσίας βρίσκονταν συνεχώς υπό διαπραγμάτευση. Καθώς η σύγχρονη Κίνα εισέρχεται σε μια νέα περίοδο διακυβέρνησης τον 21ο αιώνα, ο Πάινς εξετάζει πώς η αυτοκρατορική της κληρονομιά επηρεάζει την πορεία της.
Ο Γιούρι Πάινς (Yuri Pines· γενν. 1964, Κίεβο, Ουκρανία) διδάσκει κινεζική ιστορία και πολιτισμό στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ (από την έδρα του οποίου παραιτήθηκε τον Μάρτιο του 2024) και σε πανεπιστήμια της Κίνας. Η έρευνά του επικεντρώνεται στην πρώιμη κινεζική σκέψη, την παραδοσιακή κινεζική πολιτική κουλτούρα καθώς και την κινεζική ιστοριογραφία. Έχει εκδώσει τέσσερις μονογραφίες, ενώ έχει επιμεληθεί διάφορα βιβλία για την Κίνα στα αγγλικά, τα κινεζικά, τα εβραϊκά και τα γαλλικά. Το 2010 το βιβλίο του Envisioning Eternal Empire: Chinese Political Thought of the Warring States Era απέσπασε το βραβείο Polonsky για τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία του στις ανθρωπιστικές επιστήμες.
Τι είναι ένα γεγονός, ένα συμβάν; Το ερώτημα δεν έχει μόνο θεωρητική αξία, καθώς επηρεάζει την ίδια την πορεία της ύπαρξής μας. Υπάρχουν στιγμές που νιώθουμε μέσα μας τη ρωγμή του χρόνου, αυτό που χωρίζει καθαρά το πριν από το μετά. Καμιά φορά, όμως, τα πράγματα είναι πιο αβέβαια. Το παρελθόν μοιάζει να κρατάει πολύ, και πρέπει να περιμένουμε από τη μνήμη να διαμορφώσει εκ των υστέρων το νόημα των όσων συνέβησαν.
Εμπνευσμένο από την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από το κανάλι Arte, το βιβλίο διερευνά το ζήτημα αυτό με αφετηρία τριάντα ιστορικές στιγμές που διατρέχουν όλες τις εποχές και όλο τον κόσμο. Κάθε συμβάν, είτε διάσημο είτε πιο απρόσμενο, εμφανίζεται πάντα σαν πύλη εισόδου σε μια ιστορία που θέλει να είναι δεκτική στη φαντασία, στη μνήμη και στο συναίσθημα.
Αυτές οι τριάντα ιστορικές στιγμές είναι: Το έτος 1000, η Σταύρωση του Ιησού το έτος 33, η Εγίρα το 622 (έτος 1 του Ισλάμ), η κατά τη μυθολογική παράδοση ίδρυση της Ρώμης το -753, ο Όρκος του Σφαιριστηρίου κατά τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, η απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα το 1990, το προσκύνημα του μάνσα Μούσα στη Μέκκα το 1324, η χάραξη των βραχογραφιών στο σπήλαιο του Λασκώ το -16000, η ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα το 1945, η καταστροφή της Πομπηίας το έτος 79, η Μαύρη Πανώλη του 1347, η πτώση του Άνγκορ το 1431( ; ), η ενθρόνιση του φαραώ Ακενατόν το -1348 ( ; ), η σφαγή των Αλγερινών στο Παρίσι το 1961, η μάχη της Αλεσίας το έτος -52, η δολοφονία του Ερρίκου Δ΄ το 1610, ο θάνατος του Λουδοβίκου Θ΄ το 1270 και η τελευταία ( ; ) σταυροφορία, ο θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου το -323, η μάχη του Ταλάς το 751, η μάχη του Πανιπάτ το 1526, η μάχη του Μποροντίνο/Μόσκοβα κατά την εκστρατεία του Ναπολέοντα στη Ρωσία το 1812, η κατάκτηση του Νότιου Πόλου το 1911, το ταξίδι του Χριστόφορου Κολόμβου το 1492, η «Δωρεά του Κωνσταντίνου» το 315, η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, οι επαναστάσεις του 1848, η λεηλασία των Παλαιών Θερινών Ανακτόρων του Πεκίνου το 1860, η δίκη του Σωκράτη το έτος -399, η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ το 1776, το πραξικόπημα στη Χιλή το 1973.
Ἐδῶ καὶ 340.000 χρόνια ὁ ἄνθρωπος κατόρθωσε να ανάψει φωτιά καὶ νὰ τὴ συντηρήσει,
καὶ νὰ κατασκευάσει ἀπὸ τὴ σκληρὴ πέτρα τὰ πρῶτα ἐργαλεία του.
Εφοδιασμένος μὲ τὶς δυὸ αὐτὲς κατακτήσεις τῆς ἀνθρώπινης » εὐφυΐας καὶ ἐπιδεξιότητας,
ὁ ἄνθρωπος μπόρεσε νὰ ἐπιζήσει ανάμεσα στὰ ἄγρια θηρία καὶ στὶς ἐχθρικὲς κλιματολογικές συνθῆκες τῆς ἐποχῆς τῶν Παγετώνων.
Αποκεῖ κ᾿ ὕστερα, ὁ ἄνθρωπος προχωρεῖ μὲ γοργὸ βῆμα στὴ δημιουργία τοῦ πολιτισμού του καὶ στὸ πλάσιμο τοῦ ἑαυτοῦ του.
Ὁ καθηγητὴς Βὴρ Γκόρντον Τσάιλντ ἀρχίζοντας ἀπὸ τὰ προϊστορικὰ
αὐτὰ χρόνια διαγράφει τὴν πορεία ποὺ ἀκολούθησε ὁ ἀνθρώπινος πολιτισμὸς ὥς τὰ πρῶτα ἱστορικά χρόνια,
οπότε αρχίζουν τὰ γραφτὰ ντοκουμέντα γιὰ τὴν ἐξελικτική πορεία τοῦ ἀνθρώπινου πολιτισμοῦ.
Ὁ Τσάιλντ ἐπισημαίνει καὶ ἀναλύει τις δεκαεννιά βασικὲς ἀνακαλύψεις, ἐφευρέσεις καὶ ἐπιστημονικὲς ἐφαρμογές ποὺ πέτυχε ὁ ἄνθρωπος στα προϊστορικά χρόνια καὶ ποὺ ἐσημείωσαν
τὴν εἴσοδό του στὴν ἱστορία: ἡ τεχνητὴ ἄρδευση, τὸ ἀλέτρι, ἡ χαλιναγώγηση τῆς δύναμης τῶν ζώων,
τὸ ἱστιοφόρο, τὸ τροχοφόρο, ἡ κηπευτική γεωργία, οἱ ζυμώσεις, ἡ παραγωγὴ καὶ χρησιμοποίηση τοῦ χαλκοῦ, τὰ τοῦβλα, το τόξο,
τὸ σμάλτωμα, ἡ σφραγίδα, τὸ ἡλιακὸ ἡμερολόγιο, ή γραφή, ἡ ἀριθμητική σημειολογία,
ὁ μπρούντζος, τὸ λιώσιμο τοῦ σιδήρου, τὸ ἀλφάβητο καὶ τὸ ὑδραγωγείο γιὰ τὸν ἀστικὸ ἐφοδιασμό με πόσιμο νερό. Μετὰ ἀπὸ αὐτὴ
τὴν ἐξαίσια ἀνάλυση, ὁ Τσάιλντ περιγράφει πῶς ὁ ἄνθρωπος ἀνέπτυξε τις παραδόσεις, ποὺ τὸν βοήθησαν ἀλλὰ συγχρόνως καὶ
ἀνέστειλαν τὴν πολιτισμική του πορεία, ὅπως ἔγινε μὲ τὴν παράλληλη ανάπτυξη τῆς ἐπιστήμης καὶ τῶν δεισιδαιμονιών.
Πρόσκειται γιὰ μιὰ γοητευτική «ξαναανακάλυψη» τοῦ μικροῦ δρόμου
ποὺ ἀκολούθησε ὁ ἄνθρωπος ὥς νὰ φτάσει στο σημερινό ἐκθαμβωτικό στάδιο ἀνάπτυξής του, καὶ γιὰ ἕνα μπούσουλα γιὰ μᾶς πῶς
νὰ ἀποφύγουμε τὴν ἐξαφάνιση τοῦ ἀνθρώπινου γένους, ποὺ φαίνεται νὰ ἀποτελεῖ σήμερα μιὰ ἄμεση καὶ πολύπλευρη ἀπειλή.
Σειρά “Προβλήματα του καιρού μας”
Εκδόσεις Ράππα
Οι καλύτερες ιστορίες με σκύλους και γάτες 1 × €10.00
Θόρυβος 1 × €28.00
Ο Ταχυδρόμος 1 × €13.50
Ο επαναστατημένος άνθρωπος 1 × €15.30
Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ! 1 × €20.00
Αφανισμός 1 × €20.00
Εντολή 1 × €15.50
Τα σανδάλια 1 × €6.00
Σκαλαθύρματα 1 × €16.20Υποσύνολο: €144.50
