Μια πρωτότυπη ανθολογία με άξονα τον έρωτα στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, μια μικρή ξενάγηση σ’ ένα τεράστιο έργο που εν πολλοίς παραμένει άγνωστο στο ελληνικό κοινό.
Χίλιες ερωτικές στιγμές μοιρασμένες σε τριάντα ενότητες με μότο μικρά ισοδύναμα από την ελληνική γραμματεία, όπου κάθε ενότητα μπορεί είτε να διαβαστεί σαν μια ποιητική σουίτα ή σαν ένας αντιστικτικός διάλογος είτε να παρασταθεί σαν θεατρικός μονόλογος ή σαν δρώμενο διονυσιακού χορού.
Αβυσσαλέο το ερωτικό πάθος στο έργο του Ισπανού ποιητή, με την υπερθυμία στο χείλος και τον σπαραγμό στο βάθος της αβύσσου ταυτόχρονα, από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης -φωτιά, αέρα, νερό, γη- παράγει το κράμα του φεγγαριού και την άλλη του όψη, το μαχαίρι.
Κυρίαρχος ο αισθησιασμός, και καθαρός από οποιαδήποτε χυδαιότητα ή ποταπή λαγνεία, περιφρουρεί το δικαίωμα της σάρκας να ποθεί και να ποθείται, παράλληλα με το δικαίωμα της ψυχής να αγαπά και να αγαπιέται, αλλά και να παρηγορεί τον ανέφικτο έρωτα.
Χίλιες ποιητικές στιγμές που θα κάνουν πολλές φορές τον αναγνώστη να σκεφτεί για τον Φεδερίκο μας:
«Τι αηδονάκι ήταν αυτό στα ξόβεργα του κόσμου;».
Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, ένας από τους λίγους αυθεντικούς ποιητές του αιώνα μας, γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1898 στο μικρό χωριό της Ανδαλουσίας Φουέντε Βακέρος, κάπου δεκαοχτώ χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Γρανάδας. Ο πατέρας του, άνθρωπος με φιλελεύθερες αρχές, ήταν πλούσιος κτηματίας της περιοχής του. Όταν η πρώτη του γυναίκα πέθανε άτεκνη, παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο τη νεαρή αλλά γνωστική και καλλιεργημένη δασκάλα του χωριού, κόρη μιας φτωχής οικογένειας από τη Γρανάδα. Απόκτησε μαζί της πέντε παιδιά, με πρωτότοκο τον Φεδερίκο. Έτσι, ο κατοπινός ποιητής, εκτός από ένα μικρό διάστημα που υποχρεώθηκε να συνεχίσει το σχολείο του στην Αλμερία, έζησε τα παιδικά του χρόνια στον εύφορο κάμπο της Γρανάδας, το σταυροδρόμι τόσων φυλών, με τα γραφικά χωριά και τους παράξενους θρύλους, με τους τσιγγάνους και τους αυτοσχέδιους μουσικούς, με τους αμαρτωλούς έρωτες και τα βίαια πάθη, μ’ όλα εκείνα τα στοιχεία που διαμόρφωσαν την ευαισθησία του μικρού Ανδαλουσιανού και σφράγισαν για πάντα το χαρακτήρα και την υφή του έργου του.
“Η ομιλία είναι εξ υπαρχής διαλογική, απευθύνεται αυθόρμητα σε ένα Εσύ, αλλά η αδυναμία επικοινωνίας είναι επίσης μια πραγματικότητα: είμαστε αναγκασμένοι να συνομιλούμε μέσω γλωσσικών πλεγμάτων, η ίδια η γλώσσα είναι ένα πλέγμα. Ίσως μόνον με αυτόν τον ατελή τρόπο να είναι δυνατή μια συνομιλία”. (Alfred Kelletat, Accesus zu Celans “Sprachgitter”, 1966) Όταν ένας Γάλλος μεταφραστής ρώτησε τον Τσέλαν ποιον δρόμο έπρεπε να ακολουθήσει για να αποκρυπτογραφήσει και να κατανοήσει το έργο του, εκείνος του απάντησε: “Μην μπαίνετε προς το παρόν στον κόπο να κατανοήσετε· να διαβάζετε και να ξαναδιαβάζετε και τότε το ποίημα θα ανοιχθεί από μόνο του”. Με το “Γλωσσικό πλέγμα” ο Τσέλαν πραγματοποιεί μια στροφή προς μια πιο “γκρίζα γλώσσα”. Το ποίημα, και κατ’ επέκταση ολόκληρη η ποιητική συλλογή, εμφανίζεται ως ένα γλωσσικό πλέγμα, όμοιο με το κρυσταλλικό πλέγμα, με διάκενα τα οποία αποτελούν αναπόσπαστα μέρη της συνολικής δομής και αφήνουν χώρο για μια συνάντηση με τον Άλλον. “Η μορφή του ποιήματος”, λέει ο Τσέλαν, “δεν είναι εδώ και πολύ καιρό πια μόνον οι στίχοι και οι στροφές του […], ένας μεγαλύτερος λευκός χώρος καθορίζει πλέον τα περιγράμματα”. Με άλλα λόγια, η γλώσσα νοηματοδοτείται πλέον όχι μόνο απ’ όλα όσα καταγράφονται αλλά και απ’ όσα παραλείπονται ή αποσιωπούνται. Ακόμα και η ανάσα του ποιητή, οι παύσεις, οι σιωπές του, ανήκουν στο γλωσσικό σώμα του ποιήματος και του προσδίδουν μια άλλη, παράδοξη σημασία, μακριά από τις συμβάσεις της καθιερωμένης γλώσσας. Στην ανάσα και κυρίως στις παύσεις της, στις άνω τελείες και στα μεσοδιαστήματα, και γενικά στη στίξη, “γίνεται αισθητή η κατεύθυνση και η μοίρα του άλλου μέσα στη σιωπή, μπορεί να ολοκληρωθεί η συνάντηση με τον Άλλο”. Ο Πάουλ Τσέλαν συγκαταλέγεται σήμερα παγκοσμίως στους μεγαλύτερους ποιητές του 20ού αιώνα. Στην προσπάθειά του να εκφράσει “αυτό που συνέβη”, διεύρυνε τα όρια της γερμανικής γλώσσας και κατέδειξε τις δυνατότητές της στον τομέα της ποίησης μετά το Άουσβιτς και τη Χιροσίμα.
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Πολύ καλή
Tα σονέτα του Σκοτεινού Έρωτα, γραμμένα την εποχή της ωριμότητας του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, είναι, σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του Πάμπλο Νερούδα, `ποιήματα απίστευτης ωραιότητας`, το κύκνειο άσμα ενός από τους μεγαλύτερους λυρικούς ποιητές του εικοστού αιώνα. Ποτέ άλλοτε στη νεότερη ποίηση ο έρωτας δεν αποδόθηκε με τόσο αιθέριους και ταυτοχρόνως τόσο γήινους τόνους, ποτέ άλλοτε δεν έσμιξαν τόσο ταιριαστά το πάθος με την απώλεια, η ευτυχία με το πένθος, η σάρκα με τον ουρανό.
Γλωσσικό πλέγμα 1 × €10.80
Φιλελευθερισμός 1 × €10.80
Το οχυρό 1 × €13.50
Άσπρες κηλίδες πάνω στο άσπρο 1 × €12.60
Άρωμα πάγου 1 × €16.20
Η Ελένα ξέρει 1 × €13.50
ΗΣΥΧΙΑ 1 × €9.00
Η περιπέτεια της φαντασίας 1 × €15.00
Αντιγόνη, μια κόρη μια χώρα 1 × €10.50Υποσύνολο: €111.90
