Η Ελισάβετ Χρονοπούλου συνομιλεί με τον κινηματογραφιστή Γιώργο Αρβανίτη, που της αφηγείται μια ζωή σαν ταινία, τη δική του ζωή. Πώς από τις στάχτες της ελληνικής επαρχίας στην Κατοχή φτάνει να γίνει διεθνώς διακεκριμένος διευθυντής φωτογραφίας. Πώς, ξεκινώντας από τη Φίνος Φιλμ όπου φώτιζε τους σταρ του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, βρήκε τον καλλιτεχνικό του δρόμο φωτίζοντας τη συννεφιασμένη Ελλάδα των ταινιών του Αγγελόπουλου. Πώς, γυρίζοντας ταινίες σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της γης, γνώρισε και συνεργάστηκε με τους θρύλους του παγκόσμιου σινεμά.
Ο Γιώργος Αρβανίτης γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1941 στο χωριό Δίλοφο του νομού Φθιώτιδας, λίγες εβδομάδες πριν από τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα. Ο Εμφύλιος βρίσκει τον πατέρα του αντάρτη στο βουνό, τη μάνα του στη φυλακή και τον εξάχρονο Γιώργο στη Νέα Πεντέλη όπου μεγαλώνει με τη φροντίδα των αδελφών της μητέρας του. Μετά το δημοτικό, γράφεται στη Διπλάρειο Βιοτεχνική Σχολή για να σπουδάσει ηλεκτρολόγος, ενώ παράλληλα δουλεύει στην οικοδομή. Στα δεκαεπτά του χρόνια αρχίζει να φοιτά σε δραματική σχολή και εργάζεται ως «παιδί για όλες τις δουλειές» στα γυρίσματα μιας ταινίας. Σύντομα γίνεται βοηθός οπερατέρ, ώσπου στα είκοσι πέντε του, το 1966, ο Φίνος τον χρίζει διευθυντή φωτογραφίας. Θα εργαστεί σε μεγάλες επιτυχίες του εμπορικού κινηματογράφου (Οι θαλασσιές οι χάντρες, Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά, Η αρχόντισσα και ο αλήτης, Η νεράιδα και το παλικάρι κ.ά.), ώσπου το 1968 θα ξεκινήσει η συνεργασία του με τον Αγγελόπουλο, που σύντομα θα του χαρίσει το πρώτο βραβείο του φωτογραφίας: στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την Αναπαράσταση. Λίγα χρόνια μετά, θα παραιτηθεί οριστικά από τη Φίνος Φιλμ για να αφοσιωθεί στον κινηματογράφο εκείνο που, όπως λέει, του ταίριαζε. Ακολουθεί η «κινηματογραφική ενηλικίωσή» του και μια λαμπερή διεθνής καριέρα.
«”Από πού θες ν’ αρχίσουμε;” με είχε ρωτήσει ο Αρβανίτης ένα πρωινό του Ιουνίου του 2019, τότε που πάτησα για πρώτη φορά το rec. “Δεν έχω ιδέα” του απάντησα. Τώρα, φτάνοντας στο τέλος, έχω πια μια ιδέα του τι είναι τελικά αυτό το βιβλίο. Δεν είναι η αφήγηση μιας ζωής, είναι η αφήγηση μιας ερμηνείας του να ζεις, ενός προσωπικού βλέμματος στον κόσμο. Είναι ένα “κοίτα”»
Ο Οράτιος είναι ο αφοσιωμένος φίλος στον οποίο ο πρίγκιπας Άμλετ αναθέτει το καθήκον να αφηγηθεί την ιστορία του. Ο Ζωρζ Μπανού αναλαμβάνει εδώ αυτόν τον «ρόλο» για να μας χαρίσει τα πορτραίτα των μεγάλων σκηνοθετών του ευρωπαϊκού θεάτρου, στους οποίους βρέθηκε κοντά, και να διασώσει τις εξομολογήσεις τους, κληρονομιά μιας προφορικής σκέψης ιδιαίτερα σημαντικής για το θέατρο. Το βιβλίο αυτό μάς προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να πλησιάσουμε σε απόσταση αναπνοής τους «πρίγκιπες», από τον Γιέρζυ Γκροτόφσκι και τον Πήτερ Μπρουκ μέχρι την Αριάν Μνουσκίν και τον Εουτζένιο Μπάρμπα, τον Τζόρτζιο Στρέλερ, τον Πατρίς Σερώ, τον Πέτερ Στάιν, τον Ρόμπερτ Ουίλσον, τον Κρίστοφ Βαρλικόφσκι, τον Ανατόλι Βασίλιεφ, τον Πίππο Ντελμπόνο – όλοι μαζί συγκεντρωμένοι σ’ ένα πανόραμα προσώπων όπου συνυπάρχουν βιογραφικές μαρτυρίες με θεωρητικούς αφορισμούς. Ο Ζωρζ Μπανού, σαν άλλος Οράτιος, τροφοδοτεί τις αφηγήσεις του με την εμπειρία από τη στενή του σχέση με αυτούς τους θρυλικούς δασκάλους του σύγχρονου θεάτρου και ταυτόχρονα αποκαλύπτει τον εαυτό του με τον τρόπο που περιγράφει ο Εμίλ Σιοράν: «Δεν υπάρχει βαθύτερη εξομολόγηση απ’ όταν μιλάς για τους άλλους».
Με όλη τη στοργή του για τους πολυάριθμους φίλους που περπάτησε πλάι τους, αυτός ο εραστής της σκηνής μάς προσφέρει μια μαρτυρία άλλοτε γεμάτη φως κι άλλοτε στα χρώματα του δειλινού. Ζωηρή όσο και συγκινητική.
Φαμπιέν Πασκώ, Télérama
Βιβλίο δακρύων, βιβλίο πνευμάτων αιχμηρών. Ο Γαλλορουμάνος συγγραφέας δοξάζει, σ’ αυτό το γοητευτικό βιβλίο, τους μεγάλους δασκάλους της σκηνής των οποίων υπήρξε έμπιστος φίλος και εξομολογητής.
Αλεξάντρ Ντεμιντόφ, Le Temps
Ο Ζωρζ Μπανού αντιδρά και γράφει σαν ποιητής, συντηρώντας από το παρελθόν τις «γεμάτες στιγμές», την αυστηρή ενέργεια της σκηνής που οδηγεί στην «κατακόρυφη οδό του πνευματικού». Και τα φιλιά που δίνονται στο προσκήνιο…
Μαρί Ετιέν, En attendant Nadeau
Σ’ αυτό το αυτοβιογραφικό αφήγημα, ο κριτικός Ζωρζ Μπανού επιχειρεί, σαν άλλος Οράτιος, να διηγηθεί τις ιστορίες
Αυτό το βιβλίο πραγματεύεται μία από τις πιο σημαντικές πηγές του συστήματος Στανισλάφσκι: την πρακτική και τη φιλοσοφία της Γιόγκα. Ο Σεργκέι Τσερκάσκι αντλεί με προσοχή στοιχεία για τη Γιόγκα στα γραπτά του Στανισλάφσκι από διαφορετικές περιόδους και αναλύει κρυφές αναφορές που δεν εξηγούνται από τον ίδιο τον Στανισλάφσκι εξαιτίας της λογοκρισίας στην εποχή του. Παρέχονται ζωντανά παραδείγματα εκπαίδευσης ηθοποιών με βάση τη Γιόγκα, από τις πρόβες του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας και των πολλών εργαστηρίων που διεύθυνε ο Στανισλάφσκι.
Η έρευνα του Τσερκάσκι επικεντρώνεται στη συγκριτική ανάγνωση του συστήματος Στανισλάφσκι και των βιβλίων του γιόγκι Ραματσαράκα, τα οποία αποτέλεσαν βασική πηγή για τον ιδρυτή του Συστήματος. Αντίστοιχα, ο συγγραφέας αναλύει στοιχεία του Συστήματος με βάση τις αρχές της Γιόγκα.
Η ευρεία ανάλυση του Τσερκάσκι οδηγεί σε νέες και ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις για τον μεγάλο Ρώσο δάσκαλο του θεάτρου και, επιπλέον, αποκαλύπτει τον βαθμό στον οποίο εκείνος “προήγγειλε” σύγχρονες ανακαλύψεις στη νευροβιολογία και τη γνωστική επιστήμη.
Σε αυτό το βιβλίο ο Τσερκάσκι ενεργεί ως ερευνητής, ιστορικός, σκηνοθέτης θεάτρου και έμπειρος δάσκαλος υποκριτικής. Υποστηρίζει ότι περίπου το σαράντα τοις εκατό των βασικών ασκήσεων σε οποιοδήποτε πρόγραμμα εκπαίδευσης ηθοποιών που βασίζεται στον Στανισλάφσκι σήμερα έχουν τις ρίζες τους στη Γιόγκα. Ηθοποιοί, δάσκαλοι και μαθητές θα βρουν σίγουρα ενδιαφέρον να ανακαλύψουν ότι ακολουθούν τα βήματα της Γιόγκα στην καθημερινή τους εκπαίδευση και στις πρόβες τους με βάση τον Στανισλάφσκι.
Δεν έχει ανάγκην εκτεταμένου προλόγου αυτό το επιμύθιον. Αφού ετερματίσαμε την “Ιστορίαν του Πολιτισμού” εις το έτος 1789, εδιαβάσαμε πάλιν από την αρχήν τους δέκα τόμους, με την πρόθεσιν να πραγματοποιήσουμε μίαν αναθεώρησιν του όλου έργου, η οποία πολλά θα διώρθωνε λάθη, οφειλόμενα άλλα εις παράλειψιν, άλλα εις εσφαλμένα δεδομένα, άλλα εις το τυπογραφείον. Κατά την αναθεώρησιν αυτήν επεσημάναμε ωρισμένα γεγονότα και εκρατήσαμε σημειώσεις υπό μορφήν σχολίων, που θα ημπορούσαν να φωτίσουν την παρούσαν κατάστασιν πραγμάτων, τας προοπτικάς των πιθανών εξελίξεων εις το μέλλον, την φύσιν του ανθρώπου, την συμπεριφοράν των κρατών. (Αι εντός του κειμένου αναφοραί εις διαφόρους τόμους της “Ιστορίας” παρέχονται όχι ως παραπομπαί εις αυθεντικάς πηγάς, αλλ’ ως παραδείγματα ή διαφωτιστικαί περικοπαί, που μας ήλθαν απλώς εις τον νουν). Απεφύγαμε οριστικά συμπεράσματα, μέχρις ολοκληρώσεως της όλης επισκοπήσεως, αλλά, χωρίς αμφιβολίαν, αι εκ των προτέρων αντιλήψεις μας επηρέασαν αυτήν ταύτην την επιλογήν του τοιούτου διαφωτιστικού υλικού. Καρπός, πάντως, της όλης αυτής εργασίας είναι η παρούσα μελέτη. Επαναλαμβάνει πολλάς απόψεις, τας οποίας ημείς ή άλλοι προ ημών έχουν ήδη διατυπώσει. Επιδίωξίς μας δεν είναι η πρωτοτυπία, αλλά η ολοκλήρωσις. Προσφέραμε εδώ μίαν γενικήν εποπτείαν της ανθρώπινης εμπειρίας και όχι μίαν προσωπικήν αποκάλυψιν.
Και εδώ, όπως τοσάκις και εις το παρελθόν, οφείλομε να εκφράσωμε τας θερμάς ευχαριστίας μας δια την βοήθειαν και την συνεργασίαν που μας προσέφερε η κόρη μας Έθελ.
Όπλα Μαθημαζικής Καταστροφής 1 × €22.50
Διαλογος για την τέχνη και την πολιτική 1 × €7.65
Κατάλογος απολεσθέντων 1 × €16.20
Το Μαύρο Βιβλίο 1 × €20.70
Ο Μούργος στο σχολείο 1 × €6.60
Νεώτερη ιστορία του Ελληνικού Έθνους - Πλήρης 1 × €120.00
Δοκίμιον ιστορικόν περί της φιλικής εταιρείας 1 × €12.60
Στη φωλιά του ιππόκαμπου 1 × €15.00Υποσύνολο: €221.25
