€15.00
Η αναγκαιότητα του παρόντος βιβλίου βασίζεται στην ακόλουθη εκτίμηση: ο ερωτικός λόγος χαρακτηρίζεται σήμερα από “μια άκρα μοναξιά”. Το λόγο αυτό τον μιλούν χιλιάδες υποκείμενα (ποιος ξέρει, άραγε;), αλλά δεν τον στηρίζει κανείς. Τον έχουν εγκαταλείψει πλήρως οι περιρρέουσες γλώσσες, οι οποίες, ή τον αγνοούν, ή τον υποτιμούν, ή τον χλευάζουν. Έτσι, ο λόγος αυτός βρίσκεται αποκομμένος, όχι μόνο από την εξουσία, αλλά και από τους μηχανισμούς της (επιστήμες, γνώσεις, τέχνες). Όταν ένας λόγος παρεκκλίνει κατ’ αυτό τον τρόπο, συρόμενος από την ίδια του τη δύναμη, προς την κατεύθυνση του ανεπίκαιρου, και φέρεται εκτός πάσης αγελαιότητος, δεν έχει άλλη επιλογή: πρέπει να αποβεί ο τόπος, ο ισχνότατος έστω, μιας “κατάφασης”. Η κατάφαση αυτή είναι, εν ολίγοις, το θέμα του βιβλίου που εγκαινιάζεται εδώ.
Στο ανά χείρας τομίδιο επιχειρείται μια εισαγωγή στη ζωή και στη σκέψη του Αλβέρτου Σβάιτσερ μέσα από δικά του κείμενα που εκτείνονται σε έξι δεκαετίες (1905-1965). Ο απόλυτος σεβασμός για κάθε ύπαρξη σφυρηλατεί την ηθική στάση μιας ολόκληρης ζωής που οδηγήθηκε, με θαυμαστή συνέπεια, από τη θεωρία στην πράξη. Άνθρωποι όπως ο Σβάιτσερ μας δείχνουν πως οι σημαντικότερες έννοιες της ανθρώπινης πνευματικότητας, δηλαδή η αγάπη, η αλληλεγγύη και η συμπόνια, δεν είναι μια ανέφικτη ουτοπία, αλλά υπόθεση των ανθρώπων και μπορούν να εκπληρωθούν από άλλους ανθρώπους, από την ιερή ζωή που μας περιέχει.
«Η κεντρική ιδέα του ηθικού στοχασμού του Σβάιτσερ είναι απλή και κοινή: σεβασμός της ζωής, δέος (Ehrfurcht) μπροστά στο θαύμα της ζωής. Αυτήν ωστόσο την απλή και κοινή ιδέα ο Σβάιτσερ τη διευρύνει, πρωτοποριακά για την εποχή του, πέρα από τα όρια της ανθρώπινης ζωής και συμπεριλαμβάνει τα ζώα και όλη την πλάση. Το πιο άμεσο δεδομένο της συνείδησης γίνεται το σύνθημα της ηθικής του: “Είμαι ζωή που θέλει να ζήσει ανάμεσα σε ζωή που θέλει να ζήσει”».
Η περίφημη Αυταρχική προσωπικότητα, την οποία ο ίδιος ο Αντόρνο θεωρούσε υπόδειγμα συλλογικής επιστημονικής έρευνας, στο μεταίχμιο κοινωνικής φιλοσοφίας, ψυχανάλυσης και εμπειρικής ψυχολογίας, παραμένει μέχρι σήμερα η σημαντικότερη ίσως και αναμφίβολα η πιο προκλητική προσπάθεια συσχέτισης των υποκειμενικών διαστάσεων της επιρρέπειας στον πολιτικό αυταρχισμό με τα αντικειμενικά γνωρίσματα των ανεπτυγμένων καπιταλιστικών κοινωνιών. Ο ανά χείρας τόμος περιλαμβάνει τις συμβολές του Αντόρνο στο μνημειώδες αυτό εγχείρημα που σφράγισε την κοινωνική και πολιτική ψυχολογία των μεταπολεμικών χρόνων, αποτελώντας συγχρόνως πρωτοποριακή έκφραση των αντιλήψεων της λεγόμενης πρώτης γενιάς της Σχολής της Φρανκφούρτης για μια εφαρμοσμένη κριτική θεωρία της κοινωνίας.
έκδοση του 1977
Να, για ν’ αρχίσουμε, μερικές εικόνες: είναι το μερίδιο της τέρψης που ο συγγραφέας προσφέρει στον εαυτό του τελειώνοντας το βιβλίο του. Πρόκειται για μια τέρψη γοητείας (και κατά συνέπεια αρκετά εγωιστική). Έχω κρατήσει μόνο τις εικόνες που με συγκλονίζουν, χωρίς να ξέρω το γιατί (η άγνοια αυτή είναι χαρακτηριστικό της γοητείας, κι ό,τι πω για κάθε εικόνα δεν θα είναι παρά φανταστικό).
Ωστόσο, θα πρέπει να το παραδεχτώ, μόνον οι εικόνες της νιότης μου με γοητεύουν. Η νιότη μου δεν ήταν δυστυχισμένη, κι αυτό χάρη στη στοργή που με περιέβαλλε. Ήταν όμως αρκετά άχαρη, εξαιτίας της μοναξιάς και της υλικής σφίξης. Δεν είναι λοιπόν η νοσταλγία κάποιας ευτυχισμένης εποχής που με κάνει να στέκομαι μαγεμένος μπροστά σ’ αυτές τις φωτογραφίες, αλλά κάτι πιο συγκεχυμένο.
Όταν ο ρεμβασμός (η έκπληξη) συνθέτει την εικόνα σαν κάτι το ξεχωριστό, όταν τη μετατρέπει σε αντικείμενο μιας άμεσης απόλαυσης, δεν έχει πια καμιά σχέση με τη σκέψη -ακόμα κι αν αυτή είναι ονειροπόλα- μιας ταυτότητας. Ταράζεται και μαγεύεται από ένα όραμα που δεν είναι καθόλου μορφολογικό (δεν μοιάζω ποτέ με τον εαυτό μου), αλλά μάλλον οργανικό. Καθώς περικλείνει όλο το γονεϊκό πεδίο, η εναλλαγή των εικόνων δρα σαν ένα μέντιουμ και με βάζει σ’ επαφή με το «Εκείνο» του σώματός μου. Γεννά μέσα μου κάτι σαν χαύνο όνειρο, που οι ενότητές του είναι δόντια, μαλλιά, μύτη, λιγνάδα, γάμπες με κάλτσες μακριές, που δεν είναι δικές μου, χωρίς όμως και να ανήκουν σε κανέναν άλλον εκτός από μένα: να με λοιπόν σε κατάσταση ανησυχητικής οικειότητας: βλέπω τη ρωγμή του υποκειμένου (εκείνο ακριβώς για το οποίο το ίδιο το υποκείμενο δεν μπορεί να πει τίποτε). Έτσι η φωτογραφία της νιότης είναι συγχρόνως πολύ αδιάκριτη (είναι το μέσα σώμα μου που παραδίδεται για ανάγνωση) και πολύ διακριτική (δεν μιλάει για «μένα»).
Δεν πρόκειται, επομένως, να βρούμε εδώ παρά μόνο τις εικονίσεις μιας προϊστορίας του σώματος -ανακατεμένες με το οικογενειακό μυθιστόρημα- του σώματος αυτού που πορεύεται προς την εργασία, την απόλαυση της γραφής.
Να κ’ η περίπτωση του Ηράκλειτου, που αποτραβήχτηκε στις ελεύθερες εκτάσεις και στα περιστύλια του τεράστιου ναού της Αρτέμιδας: τούτη η “έρημος” ήταν, οπωσδήποτε, πιο άξια – τ’ ομολογώ! Γιατί να μην υπάρχουν και για μας τέτοιοι ναοί; (Χμ, ίσως και να υπάρχουν. Να, μου έρχεται τώρα δα στο νου τ’ ωραιότερο δωμάτιο εργασίας που είχα ποτέ, στην Piazza di San Marco, άνοιξη, δέκα με δώδεκα το πρωί) Ωστόσο, κι ο Ηράκλειτος απέφευγε αυτό που κ’ εμείς αποφεύγουμε σήμερα: το θόρυβο και τη φλυαρία των Εφεσίων, τη δημοκρατία τους, τις πολιτικές αθλιότητες τους, τα νεώτερα κατορθώματα της “αυτοκρατορίας” (της περσικής – με εννοείτε), όλη τη βρομερή πραμάτεια του “σήμερα”, γιατί εμείς οι φιλόσοφοι χρειαζόμαστε πάνω απ’ όλα μια συγκεκριμένη ησυχία: χρειαζόμαστε ανάπαυση απ’ το “σήμερα”.
0 εγκέφαλος μας και πώς λειτουργεί 1 × €12.00
Ο Μούργος (1) 1 × €6.00
Τα τρία μικρά λυκάκια 1 × €13.00
Άρωμα πάγου 1 × €16.20
Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ 1 × €10.80
Ο Ιμπεριαλισμός, Ανώτατο Στάδιο του Καπιταλισμού 1 × €9.00
Οι Κορυφές Της Ζωής 1 × €18.00
Οι Μεγάλες 'Ωρες της Ανθρωπότητος 1 × €7.00
Λογική 1 × €10.00Υποσύνολο: €102.00
