€12.60
Βραβείο Μετάφρασης 2016
Ο ΑΜΛΕΤ είναι το έργο που κατεξοχήν κατοικείται από ίσκιους αγνοουμένων, είτε το έγραψε ο Σαίξπηρ για να περιθάλψει κάποιον δικό του ακριβό και ανομολόγητο αγνοούμενο είτε όχι. Μολαταύτα, όσο κι αν βλέπουμε στον ‘Aμλετ ένα έργο πένθους από τα πιο συγκινητικά και πιο ανήσυχα στη λογοτεχνία, δεν θα καταφέρουμε ποτέ να διεισδύσουμε “στην καρδιά του μυστηρίου” του Σαίξπηρ. Δεν χρειάζεται, άλλωστε. Το φάσμα των συναισθημάτων μας για όλα όσα είναι για μας βαθύτερα από το δάκρυ θα εμπλουτίζεται πάντα από τη βαθιά δομημένη αδιαφάνεια του σαιξπηρικού ήρωα. Εκείνος θα κερδίζει τη δυσκολότερη μάχη της έκφρασης και θα πεθαίνει τον δυσκολότερο θάνατο. “Τ’ άλλα είναι σιωπή”. Το δικαίωμά μας σ’ αυτή τη σιωπή, τη σιωπή μιας βαθύτερης κατανόησης του εαυτού μας και του άλλου, το κατέκτησε για λογαριασμό όλων μας ο Άμλετ.
«Λατρεύω τα ψηλά τακούνια. Τα φτιάχνουν τόσο ψηλά τώρα! Ξέρετε, ήμουν πραγματικό pin-up girl. Αλλά pin-up girl του Παλαιού Καθεστώτος. Είχα δει ένα πορτρέτο της Δούκισσας του Λονγκβίλ, την ξέρετε;… Είχα αντιγράψει το φόρεμά της για να πάω σ’ έναν χορό μεταμφιεσμένων, μετά το ’κοψα πάνω απ’ το γόνατο και το φορούσα για φόρεμα κοκτέιλ με γόβες-στιλέτο. Όμως τα τακούνια κάποια στιγμή δεν μπορείς πια να τα φορέσεις. Το κορμί δεν τα θέλει πια… Απολαύστε όσο μπορείτε τα ωραία σας πόδια, αγαπητή μου… Πριν επιβάλλει το κορμί τους θλιβερούς του νόμους…»
Βασικό στοιχείο της δραματουργίας της Γιασμίνα Ρεζά είναι η εστίαση σε φαινομενικά ασήμαντα στοιχεία της πραγματικότητας, στις ελάχιστες εκείνες ρωγμές που γίνονται χάσματα και την καταβροχθίζουν. «Μου αρέσει να πηγαίνω από το πιο μικρό στο πιο μεγάλο», λέει η συγγραφέας, «γιατί πιστεύω πως η μεταφυσική του ανθρώπου δεν κρύβεται στις μεγάλες ηρωικές στιγμές. Η απόγνωση και τα μυστικά του κρύβονται στις αόρατες λεπτομέρειες, σ’ αυτές τις μόνιμες και ανεπαίσθητες χαραμάδες της καθημερινότητας».
Μέγιστη ανατόμος του ανθρώπινου ψυχισμού, η Γιασμίνα Ρεζά φωτίζει τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις των ηρώων της, χωρίς να κρίνει ή να νουθετεί. Η ευφυΐα με την οποία περιγράφει την αγωνία που εμπεριέχεται σε κάθε είδους ψευδαίσθηση αγγίζει τον αναγνώστη-θεατή με τρόπο άμεσο και καταλυτικό. Η γραφή της, λαμπερή και κοφτερή σαν λεπίδα, προκαλεί το γέλιο αλλά και τη θλίψη για το παράλογο της ύπαρξης, ισορροπώντας αριστοτεχνικά ανάμεσα στη σοβαρότητα και την ελαφράδα, ανάμεσα στις επιθυμίες και τη ματαίωσή τους, τις ελπίδες και τις διαψεύσεις τους.
[…] Η Σαλώμη: θαρρείς και όλα έγιναν για να μπαλωθεί το μεγάλο κενό, για να φανερωθεί επιτέλους εκείνο το φιλί που όλοι το ξέρανε για κοντά χίλια οχτακόσια χρόνια μα δεν το τόλμησε ολάκερη η Αναγέννηση, δεν το ζωγράφισε μήτε ο Μποτιτσέλι, μήτε καν ο Καραβάτζιο, οπότε πάνω που ησύχασαν οι παπάδες, γλυτώσαμε από τούτο, είπανε και βάλανε μπρος ένα στάμπατ μάτερ, νά σου ένας που φορούσε δαχτυλίδια για να το επιτελέσει (: περισσότερο από το “επιτέλους” παρά από το “επιτελώ”). Θαρρείς και όλα έγιναν για να ενωθεί ο έρωτας με το θάνατο επί σκηνής, πάνω σε έναν δίσκο που στάζει αίμα. Θαρρείς και όλα έγιναν για να εκτεθεί επί σκηνής, εφτά χρόνια νωρίτερα από το Traumdeutung του Φρόιντ, αυτό το άλλο που όλοι έχουμε βαθιά μέσα στον ύπνο μας.
[…] Στη “Σαλώμη” όλα γίνονται μέσα στη νύχτα για μια νύχτα μέχρι το τέλος. Το τρίγωνο της Σαλώμης (Σαλώμη, Ιωάννης, Ηρώδης) γλείφεται με αυτό το τέλος. Η μια θέλει μέχρι το τέλος της νύχτας και πεθαίνει γι’ αυτό, ο άλλος πιστεύει μέχρι το τέλος της νύχτας και πεθαίνει γι’ αυτό. Ο τρίτος είναι ο Ηρώδης: αυτός επιζεί επειδή αποφασίζει να μη φτάσει τη νύχτα του μέχρι το τέλος βολεύεται με ένα ημίμετρο, καταδέχεται να είναι μεθυσμένος, καταδέχεται να υπόσχεται ανταλλάγματα, εντέλει καταδέχεται να παζαρεύει, επαφίεται σε ένα ημίμετρο που τον παγιδεύει – και στη συνέχεια αποδέχεται την παγίδα, εγκαταλείποντας κάθε σκληρή σαν πετράδι φλόγα στην απαίσια «νομοτέλεια» του κόσμου. Ο Ηρώδης είναι αυτός ο θλιβερός που επέζησε υπό την ασημένια Σελήνη -αυτός που κουκουλώθηκε, που αυτοσαβανώθηκε για να ζήσει γεμάτος με την πικρίλα του τάφου.
Τρίγλωσση έκδοση με δεκαέξι σχέδια του Όμπρεϊ Μπίρντσλεϊ
Το «Παράδοξο…» θεωρείται (και είναι) ένα από τα κυριότερα κείμενα της θεατρικής αισθητικής. Της αισθητικής εν γένει. Αποτελεί, επιπλέον, μια από τις συστηματικότερες απόπειρες προσέγγισης του μυστηρίου της ηθοποιίας. Γι ‘ αυτό και τίθεται κατά καιρούς υπό την κριτική βάσανο των πρακτικών της σκηνής – καλή ώρα -, οι οποίοι καλούνται να απαντήσουν στο ευθέως ή εμμέσως διατυπούμενο ερώτημα: «Είναι έτσι όπως τα λέει ο Diderot; Τι λέτε εσείς που ζείτε τα πράγματα από πρώτο χέρι;». Νομίζω ότι μια τέτοια πρακτική χωλαίνει σε δύο τουλάχιστον σημεία. Πρώτον: αντιμετωπίζει το κείμενο του Diderot ως οιονεί επιστημονική πραγματεία, φιλοδοξώντας να την ελέγξει από τη σκοπιά της βιωματικής εμπειρίας. Δεύτερον: εκλαμβάνει τους ανθρώπους της σκηνής ως ειδήμονες, ή έστω γνώστες, και δη απαραιτήτως, αυτού που κάνουν. […] Πως; Το Παράδοξο… δεν είναι, για σας, επιστημονικό αντικείμενο; – θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος. Σπεύδω να απαντήσω: το Παράδοξο… είναι, κατά τη γνώμη μου, θεωρητικό κείμενο ιδεολογικού χαρακτήρα με φιλοδοξίες επιστημοσύνης.
Ενας άνθρωπος γυρίζει στην πατρίδα του προβλέποντας ότι θα τον σκοτώσουν, και τον σκοτώνουν». Έτσι συνοψίζει ο Θ.Σ. Έλιοτ την «κάπως περιορισμένη δράση» του έργου τούτου, που έγραψε για το φεστιβάλ της Καντερβουρίας του Ιουνίου 1935.
Το Φονικό στην Εκκλησιά, είναι το πρώτο ολοκληρωμένο έργο που έγραψε ο Έλιοτ για τη σκηνή. Σήμερα, το έργο του Έλιοτ έχει πια σχολιαστεί εξαντλητικά· για το Φονικό στην Εκκλησιά έχουν σημειωθεί πολλές αναφορές, από τον Αισχύλο ώς τον Σέρλοκ Χολμς. Όπως φάνηκε από την αρχή αυτού του σημειώματος, σκοπός μου δεν ήταν να περιπλέξω τον αναγνώστη σε τέτοιες λεπτομέρειες που καθώς νομίζω θα τον βάραιναν. Το έργο είναι απλό· αν αρθρωθεί σωστά και ακουστεί σωστά, σύμφωνα με τον ρυθμό του, δεν έχει ανάγκη από στηρίγματα· στέκεται μόνο του.
Από τον πρόλογο Γιώργου Σεφέρη (Αθήνα, Ιούλιος 1963)
Οι Κορυφές Της Ζωής 1 × €18.00
Η Αφροδίτη με τις γούνες 1 × €6.00
Neverhome 1 × €14.40
Ο πρίγκιπας με το φλιτζανάκι 1 × €13.50
Χίλιες ερωτικές στιγμές στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα 1 × €9.00
Θέατρο και ποίηση 1 × €16.00Σαλώμη, Μονόπρακτη Τραγωδία 1 × €12.60Υποσύνολο: €89.50
