€18.00
Εισαγωγή και σχολιασμός : Alfred Vincent
Ο Τζουάνες Παπαδόπουλος, γεννημένος γύρω στα 1618 στο Χάνδακα, έζησε τα τελευταία ειρηνικά χρόνια της βενετοκρατίας και τη μακρόχρονη πολιορκία της πόλης του από τους Οθωμανούς. Πρόσφυγας από το 1669, κατέφυγε στα Επτάνησα, έμεινε πολλά χρόνια στην Ιστρία και τελικά εγκαταστάθηκε στην Πάδοβα. Εκεί έγραψε το 1696, στα ιταλικά, τις αναμνήσεις του από τη χαμένη πατρίδα. Μιλάει για τα πελώρια τείχη του Χάνδακα, τις εκκλησίες του, την κρήνη Μορεζίνι, παρουσιάζει συνήθειες και αφηγείται περιστατικά, αναφέρεται σε ενδυμασίες και διασκεδάσεις, λέει για τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία, θυμάται κάθε τόσο τα φαγητά και τα περίφημα κρητικά κρασιά…
Σε μια αφήγηση ελεύθερη σαν κουβέντα, συγκερνά την πίκρα του για την απώλεια του τόπου του με το χιούμορ, τη νοσταλγία του με καυστικές παρατηρήσεις. Ο “καιρός της σχόλης” που βρήκε ο Τζουάνες στα ήσυχα γερατειά του μας χαρίζει ένα κείμενο μοναδικό στην αμεσότητά του, που φέρνει μπροστά μας ολοζώντανη την “αγαπημένη πατρίδα” του στην καθημερινότητά της και σε ιδιαίτερες, ευτυχισμένες και επώδυνες, ώρες της
Η καταγωγή του Ισραήλ επιχειρεί να ερμηνεύσει τους λόγους διαιώνισης της σύγκρουσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, η οποία εξακολουθεί να είναι ένα από τα μεγάλα άλυτα ζητήματα τόσο για την περιοχή μας όσο και παγκοσμίως. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στα εβραϊκά τον Ιούλιο του 1995, και η γαλλική του μετάφραση, που πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή του ίδιου του συγγραφέα και στην οποία στηρίζεται η παρούσα έκδοση, κυκλοφόρησε στις αρχές του επόμενου έτους (1996). Ανάμεσα στις δύο εκδόσεις μεσολάβησε η δολοφονία του ισραηλινού πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν, στις 4 Νοεμβρίου του 1995, αποκορύφωμα των ιδεολογικών και πολιτικών συγκρούσεων στο Ισραήλ, οι οποίες ακολούθησαν τις συμφωνίες με τους Παλαιστινίους, γνωστές ως οι Συμφωνίες του Όσλο, το 1993 και το 1995. Η συγγραφή του βιβλίου ολοκληρώθηκε λοιπόν εν μέσω αυτών των οξυμμένων αντιπαραθέσεων, όμως δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως προϊόν αποκλειστικά των εν λόγω περιστάσεων. Και τούτο διότι δεν συνιστά απλώς το αποτέλεσμα μακρόχρονης έρευνας και συστηματικής τεκμηρίωσης, αλλά και καταστάλαγμα της βιωμένης εμπειρίας του συγγραφέα: ένα είδος πικρού απολογισμού, ο οποίος διαπερνά σύνολο το επιστημονικό έργο του Ζέεβ Στέρνχελ.
Ο Στέρνχελ απέκτησε παγκοσμίως φήμη ως ένας έγκυρος μελετητής του ευρωπαϊκού φασισμού. Τα σημαντικότερα έργα του πραγματεύονται την ιδεολογία και την πρακτική της γαλλικής άκρας Δεξιάς στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, εστιάζοντας παράλληλα στις διαφορετικές οικογένειες των θεωρητικών και πολιτικών αντιπάλων του Διαφωτισμού στην Ευρώπη.
Χρησιμοποιώντας το ίδιο αναλυτικό πρίσμα που εφάρμοσε στη γαλλική περίπτωση, ο Στέρνχελ εξέτασε και τις ιδεολογίες που κυριάρχησαν στο Ισραήλ. Ο ίδιος διεκδικούσε την ιδιότητα του σιωνιστή και δήλωνε μέχρι τέλους «αριστερός σιωνιστής». «Για μένα, ο σιωνισμός ήταν και παραμένει το δικαίωμα των Εβραίων να ελέγχουν τη μοίρα τους. Θεωρώ το δικαίωμα των ανθρώπων να είναι αυτεξούσιοι ως ένα φυσικό δικαίωμα, το οποίο οι Εβραίοι στερήθηκαν στη διάρκεια της ιστορίας και το οποίο τους επανέφερε ο σιωνισμός». Εντούτοις, στη μελέτη του συμπεραίνει ότι ο σιωνισμός απέτυχε να οικοδομήσει μια πιο δίκαιη κοινωνία, επειδή εξαρχής η εθνικιστική συνιστώσα του αποδείχθηκε ισχυρότερη από τη σοσιαλιστική. Στην αποτυχία αυτή αποδίδει τόσο την πολιτική των ισραηλινών κυβερνήσεων απέναντι στους Παλαιστινίους στη Δυτική Όχθη όσο και το ναυάγιο των ειρηνευτικών προσπαθειών τις οποίες ο ίδιος υποστήριζε. Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει και το Υστερόγραφο που προσέθεσε ο συγγραφέας στην επανέκδοση του έργου του στη Γαλλία το 2004, και το οποίο δείχνει γιατί το αντικείμενο του βιβλίου παραμένει τραγικά επίκαιρο.
500 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΠΕΡΙΠΛΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ 1519-1522
Λίγοι Ισπανοί -και, επίσης λίγοι Έλληνες- γνωρίζουν ότι στα πλοία με τα οποία ο Μαγγελάνος επιχείρησε πριν από 500 χρόνια τον μακρινό και ταραχώδη πρώτο γύρο του κόσμου υπήρχαν Έλληνες ναυτικοί- και ότι στο μοναδικό πλοίο που ύστερα από τρία χρόνια κατάφερε να επιστρέφει από την παράτολμη επιχείρηση κάποιοι από τους επιζήσαντες ήταν Έλληνες. Ανάμεσά τους και ο πλοηγός που το έφερε πίσω στο λιμάνι και που τεκμηρίωσε την πρωτόγνωρη ρότα του.
Αυτή η δίγλωσση έκδοση περιλαμβάνει το κείμενο της διάλεξης που ο Ισπανός ελληνιστής και συγγραφέας Πέδρο Ολάγια εκφώνησε στα ελληνικά στο ιστορικό “Κατάλυμα της Ισπανίας” των Ιωαννιτών Ιπποτών στη Ρόδο, με αφορμή τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου προς τιμήν των Ελλήνων ναυτικών που έλαβαν μέρος στον Πρώτου Περίπλου της Γης. Η διάλεξη έγινε κατ’ ανάθεση της Πρεσβείας της Ισπανίας στην Ελλάδα και του Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας και βασίστηκε στις έρευνες των ιστορικών Ιωάννη Χασιώτη, Χουάν Χιλ και Ίνιγκο Άλμπο.
Στο βιβλίο εξετάζεται τι επέτυχε η Ελληνική Επανάσταση του 1821 με βάση τις δυνατότητες της εποχής αλλά και τις επιδιώξεις των Ελλήνων, τους στόχους που πραγματώθηκαν και τις προσδοκίες που διαψεύστηκαν. Χρονικά, εκτείνεται στα 100 χρόνια που χωρίζουν την Επανάσταση από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον τερματισμό της Μεγάλης Ιδέας, διάστημα που προσφέρεται για την αποτίμηση, αλλά παραμένει «θολό» στη συλλογική μνήμη και δύστροπο στην ιστοριογραφία.
Οι 12 διακεκριμένοι ιστορικοί που συνεργάστηκαν για την αποτύπωσή του παρουσιάζουν την Ελλάδα με πολλά νέα στοιχεία από τρεις οπτικές γωνίες: κράτος-θεσμοί, στρατός-ιδεολογία-εξωτερική πολιτική, κοινωνία-ταυτότητα. Η ελληνική περίπτωση αναδεικνύεται σαν οργανικό μέρος της ευρωπαϊκής ιστορίας και ξεχωριστό συνάμα. Στα κεφάλαια του βιβλίου ζωντανεύουν θέματα όπως η ταυτότητα του κράτους και η τοπική εφαρμογή του κοινοβουλευτισμού, η αποστασιοποίηση από τη βαλκανική ταυτότητα και η έννοια του Έλληνα, ο στρατός και η Μεγάλη Ιδέα, η φορολογία ως μέσο δημιουργίας εθνικής οικονομίας, η διαμόρφωση της ηγεσίας, η επιρροή των Μεγάλων Δυνάμεων, η αποστολή του πανεπιστημίου, οι στόχοι του συστήματος υγείας και η οργάνωση της εσωτερικής ασφάλειας.
Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που καλύπτει το θέμα σφαιρικά και οδηγεί τον αναγνώστη να αντιληφθεί την Ελλάδα που του είναι λιγότερο οικεία, αλλά απαραίτητη για να κατανοήσει τόσο την Επανάσταση όσο και το σύγχρονο ελληνικό κράτος.
ΑΛΕΞΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ. Η προσωπική εμπειρία ως Ιστορία.
Από τα πιο κεντρικά γεγονότα της Επανάστασης, η περίφημη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου άρχισε τον Απρίλη του 1825 και έληξε στις 11 Απριλίου 1826 (ξημερώνοντας η Κυριακή των Βαΐων) με την ηρωική Έξοδο της φρουράς και τις σφαγές και τις αιχμαλωσίες όσων παρέμειναν (άρρωστοι και πληγωμένοι στρατιώτες, γυναίκες, γέροντες, παιδιά).
«Άρχισα τα παρόντα σημειώματα από τους 1832 Νοεμβρίου 15», σημειώνει ο Νικόλαος Κασομούλης (1795 1872)• η αφήγηση των όσων έζησε μέσα στο πολιορκημένο Μεσολόγγι αποτελεί ένα από τα πρωιμότερα απομνημονεύματα αγωνιστή, και σίγουρα ένα κείμενο όπου η προσωπική εμπειρία αποτυπώθηκε με τον αμεσότερο και γνησιότερο τρόπο. Το αγωνιστικό ήθος και οι αρνητικές συμπεριφορές, η καθημερινότητα και οι συγκρούσεις, οι βρισιές και τα αστεία που εξακόντιζαν οι πολιορκημένοι στους πολιορκητές και αντίστροφα, οι προσπάθειες του Κιουταχή και του Ιμπραΐμ να πετύχουν κάποια συνθηκολόγηση, η αγωνία των πολιορκημένων μήπως δεν φανούν τα υδραίικα ή τα σπετσιώτικα καράβια, οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στους Σουλιώτες και τους Ρουμελιώτες, οι κανονιές και οι αδιάκοπες επισκευές του τείχους.
Ο Κασομούλης διαθέτει το χάρισμα της αφήγησης και, παρά την ένταση των όσων έζησε μέρα με τη μέρα, τόσους μήνες, κατόρθωσε να εικονογραφήσει αντικειμενικά και ψύχραιμα και τα πράγματα και τα πρόσωπα.
Τα επιλεγόμενα του Αλέξη Πολίτη επιδιώκουν να εισχωρήσουν στις φανερές αλλά και στις πιο δυσδιάκριτες πτυχές της αφήγησης και της ιδεολογίας του κειμένου, να σχολιάσουν και να συμπληρώσουν τα περιστατικά, να παρουσιάσουν τον τόπο, το ίδιο το Μεσολόγγι και την ευρύτερη περιοχή. Επικεντρώνονται στο κεντρικό, ίσως, διακύβευμα της πολιορκίας – και, βέβαια, της Επανάστασης. Πώς δηλαδή, μέσα από ποιες διαδικασίες αναπτύχθηκε ή κατά καιρούς συμπτύχθηκε η νεωτερική αίσθηση του συλλογικού «εμείς», μ’ άλλα λόγια η νεοελληνική εθνική συνείδηση.
Ο χνουχνουδέλος 1 × €13.41
Γράμματα σ’ έναν φίλο Γερμανό 1 × €5.90
Ξενοδοχείο Ίρις 1 × €14.50
Το Μαύρο Βιβλίο 1 × €20.70
Γυναίκες στο κουρδικό κίνημα 1 × €15.00
Ο Θησέας και ο Μινώταυρος, ο Μίνωας, η Πασιφάη, η Αριάδνη και ο Αιγέας 1 × €7.70
Ηρωίδες (1-15) 1 × €31.50Με το σπαθί εις το χέρι και με το ντουφέκι: Στο πολιορκημένο Μεσολόγγι 1 × €10.80Υποσύνολο: €119.51
