Στάλινγκραντ
€30.00
€33.10 €30.00
«Ἄδηλος ἡμῖν ἡ ἱστορία τοῦ ἀνδρός», έγραφε ο Γεώργιος Ζαβίρας για τον Ευστάθιο Αθανασίου (1766-1831) στο κατώφλι του 19ου αιώνα, όταν συνέτασσε το πρώτο εγχειρίδιο νεοελληνικής προσωπογραφίας. Σήμερα, η ιστορία του τυρναβίτη ιατροφιλόσοφου αναδύεται μέσα από την αλληλογραφία του με τον βιβλιοπώλη Καρλ Σβέτσκε και άλλες πηγές. Ανασυστήνονται οι σπουδές του στη Χάλλη, στα χρόνια μιας επιστημολογικής ανασυγκρότησης της ιατρικής, η μύησή του στον τεκτονισμό και η υιοθέτηση εκ μέρους του ιδεών του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά και η ζωή του στο Ιάσιο, όπου συμμετείχε σε μια ομάδα δημοκρατικών, εντάχθηκε στην τοπική ελίτ, ίδρυσε με άλλους αστούς ένα ελληνικό τυπογραφείο, συγκρότησε μια από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες στα Βαλκάνια, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, και πέθανε σε μια επιδημία χολέρας το 1831.
Η ανασύσταση της ιστορίας του Ευστάθιου συμβάλλει κυρίως στην επαγωγική ανίχνευση της ταυτότητας των ιατροφιλοσόφων του όψιμου Διαφωτισμού –των πρώτων εξειδικευμένων επιστημόνων της ελληνικής κοινωνίας– και του ρόλου τους ως μεσολαβητών τόσο στην εισαγωγή σύγχρονης επιστημονικής γνώσης στην καθημερινή και στην πνευματική ζωή, όσο και στη διάδοση νεωτερικών συμπεριφορών και ριζοσπαστικών πολιτικών ιδεών από τη Δύση στον βαλκανικό χώρο, κατά τις τρεις κρίσιμες δεκαετίες πριν από την Ελληνική Επανάσταση.
Ο 17ος και ο 18ος αιώνας, σύμφωνα με τη γενική εικόνα που αβίαστα σχηματίζουμε για τον καθένα, φαίνεται να μην έχουν σχεδόν τίποτα κοινό μεταξύ τους. Αρεσκόμαστε να λέμε ότι διαδέχεται ο ένας τον άλλον, χωρίς να μοιάζουν έστω και στο ελάχιστο. Ανάμεσα στην εποχή του Bossuet και σε αυτή του Rousseau, ανάμεσα σε δύο περιβάλλοντα όπου ο ένας έγραψε το Κοινωνικό συμβόλαιο και ο άλλος την Πολιτική εξαγόμενη από την Αγία Γραφή, η αντίθεση εδραιώνεται τόσο εύκολα που έχει γίνει πια κοινότοπη. Δεν θα έπρεπε, ωστόσο, να μας ξαφνιάζει κάπως; Μπορούμε να την αποδεχτούμε χωρίς επαρκείς αποδείξεις; Τίποτα δεν εμφανίζεται αιφνιδίως στην ιστορία των ιδεών: η εποχή που προηγείται εξηγεί αυτή που ακολουθεί, την εμπεριέχει εν σπέρματι.
Το πνεύμα της θρησκευτικής απιστίας κατά τον 18ο αιώνα, η ανάγκη της απρόσκοπτης εξέτασης κάθε ζητήματος, αυτή η ευτολμία της λογικής που δεν γνωρίζει όρια, που ξέρει να συνάγει συμπεράσματα -η έσχατη συγκεφαλαίωση της οποίας είναι η Γαλλική Επανάσταση- όλα αυτά θα παρέμεναν ανεξήγητα χωρίς τα ρεύματα του σκεπτικισμού και της κριτικής ουδετερότητας, της ελεύθερης, ή, όπως λεγόταν, της “ελευθερόφρονος” σκέψης, τα οποία έρχονται από τον 16ο αιώνα και ανοίγουν με προφυλάξεις ένα πέρασμα στον 17ο αιώνα, πότε θορυβώδη και πότε σχεδόν αδιόρατα, πότε σκάβοντας υπογείως και πότε ερχόμενα ξανά στην επιφάνεια.
Το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, από το 1914 ως το 1945, στάθηκε μια εποχή πολέμων, καταστροφών και επαναστάσεων που πέρασε την Ευρώπη διά πυρός και σιδήρου. Σύμφωνα με τον Enzo Traverso, η έννοια του “ευρωπαϊκού εμφυλίου πολέμου” επιτρέπει να ερμηνεύσουμε αυτόν τον τρομερό συνδυασμό ολοκληρωτικού πολέμου χωρίς κανόνες και όρια, τοπικών εμφυλίων πολέμων και γενοκτονιών, που περιλάμβανε επίσης τη σύγκρουση ανάμεσα σε αντίθετες κοσμοθεωρίες. Στοιχεία αυτού του πανευρωπαϊκού εμφυλίου: το μίγμα αρχαϊκής βίας, ψυχρής διοικητικής βίας και νεωτερικής τεχνολογίας που χρησιμοποιήθηκε για την εξολόθρευση του εχθρού, η συστηματική επίθεση εναντίον του άμαχου πληθυσμού που βομβαρδίστηκε, εκτοπίστηκε ή εξοντώθηκε μαζικά, οι ποικίλες όψεις της στρατιωτικοποίησης των πολιτών και η συγκινησιακή κλιμάκωση των συγκρούσεων στους κόλπους διχασμένων κοινωνιών (Σοβιετική Ένωση 1917-1923, Ισπανία 1936-1939, Αντίσταση 1939-1945), ακόμα η εισβολή του φόβου και της φρίκης του θανάτου στο μυαλό των ανθρώπων.
Εστιάζοντας στους στρατευμένους πρωταγωνιστές, ο Traverso αναλύει τις θέσεις εκείνων των διανοούμενων του μεσοπολέμου που, μέσα από αντίθετες επιλογές, πήραν θέση στη σύγκρουση, από τον Βάλτερ Μπένγιαμιν ή τον Αντόνιο Γκράμσι ως, στην άλλη πλευρά, τον Ερνστ Γιούνγκερ ή τον Καρλ Σμιτ. Εξετάζει τέλος τις αντινομίες του αντιφασισμού, χωρίς να αποφεύγει κρίσιμα ερωτήματα όπως οι δεσμοί με το σταλινισμό ή η τύφλωση μπροστά στο ολοκαύτωμα.
Τούτο το βιβλίο τοποθετείται ενάντια σε μια τρέχουσα αναθεώρηση αυτής της ιστορικής περιόδου που, κάτω από το κάλυμμα μιας κριτικής στη φρίκη του ολοκληρωτισμού, τείνει να καταδικάζει στο αδιαχώριστο καθαρτήριο των ιδεολογιών όσους συμμετείχαν ενεργά, φασίστες κι αντιφασίστες το ίδιο, σάμπως πέρα από τα θύματα, που σήμερα εξυμνούνται αναδρομικά, όλοι οι γάτοι του παρελθόντος να ήταν γκρίζοι.
Γιατί αποκαλούσαν τον Γιόζεφ Μένγκελε «Άγγελο του Θανάτου»; Τι πειράματα έκανε στο Άουσβιτς; Πώς έφτασε το όνομά του να συμβολίζει το Ολοκαύτωμα; Πώς κατάφερε να ξεφύγει από τη δικαιοσύνη; Η ιστορία του πιο διαβόητου εγκληματία πολέμου όλων των εποχών γραμμένη από τον άνθρωπο που τον ανακάλυψε, νεκρό, σαράντα χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Ο συγγραφέας, βασιζόμενος σε νέα άγνωστα στοιχεία, παρουσιάζει αναλυτικά τη δράση του Μένγκελε και διηγείται τις προσπάθειες που έγιναν για τον εντοπισμό του και κατέληξαν, το 1985, σε ένα νεκροταφείο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας. Με τρόπο που θυμίζει αστυνομικό μυθιστόρημα περιγράφει τη σχολαστική έρευνα που επιβεβαίωσε ότι ο νεκρός ήταν πράγματι ο Μένγκελε.
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies έτσι ώστε να μπορούμε να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες cookie αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησής σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπό μας και η βοήθεια της ομάδας μας να κατανοήσει ποιες ενότητες του ιστότοπου θεωρείτε πιο ενδιαφέρουσες και χρήσιμες.
Τα απολύτως απαραίτητα cookie πρέπει να είναι ενεργοποιημένα ανά πάσα στιγμή, ώστε να μπορούμε να αποθηκεύσουμε τις προτιμήσεις σας για τις ρυθμίσεις cookie.
If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων πληροφοριών, όπως ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο και οι πιο δημοφιλείς σελίδες.
Η διατήρηση αυτού του cookie ενεργοποιημένου μας βοηθά να βελτιώσουμε τον ιστότοπό μας.
Please enable Strictly Necessary Cookies first so that we can save your preferences!