Λέξεις που χάνονται
€19.00 €17.00
Τι είναι ο μαϊτζέβελος, η κατσιφάρα και το ζεμπερέκι; Τι φτιάχνει ο κουγιουμτζής, πού δουλεύει ο καλιοντζής και με τι ασχολείται ο παϊτέρης; Ποια είναι η μοναδική ελληνική λέξη που αρχίζει από ζν; Σε ποιο μέρος του ελληνόφωνου κόσμου θα καθίσετε στην τσαέρα και πού θα φάτε στην παδέλα; Ποιο φρούτο είναι το ζαρταλούδι και ποιο η πατίχα; Είναι κακό να βάζει κανείς μαναφούκια; Σε τι διαφέρει η μιντινέτα από τη μαντινούτα; Τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν θα τις βρείτε σε κανένα από τα νεότερα μεγάλα λεξικά της ελληνικής, μερικές μάλιστα δεν θα τις βρείτε σε κανένα λεξικό. Μανιώδης κυνηγός λέξεων, ο Νίκος Σαραντάκος συγκέντρωσε στο βιβλίο αυτό 366 σπάνιες λέξεις, από τον αβαγιανό ως το ψίκι, και σας διηγείται 366 ιστορίες για λέξεις που χάνονται, μία για κάθε μέρα του χρόνου και μία για τα δίσεκτα, που δεν τις έχουν τα νεότερα λεξικά είτε επειδή απηχούν πραγματικότητες μιας κοινωνίας που έχει χαθεί είτε γιατί οι λεξικογράφοι μας πάντοτε περιφρονούσαν ελαφρώς τις λαϊκές λέξεις. […]
Σχετικά προϊόντα
- Γλώσσα
Κοινωνική Διγλωσσία Και Γλωσσική Ιδεολογία
Χρήστος ΚαρβούνηςΣυμβολή στην ιστορία της κοινής νεοελληνικής (1783–1941)€30.00€27.00Η παρούσα μελέτη επιδιώκει αφενός να φωτίσει ορισμένα βασικά σημεία της διαδικασίας (προ)τυποποίησης και γλωσσικού προγραμματισμού της νέας ελληνικής στα συμφραζόμενα της κοινωνικής διγλωσσίας (diglossia), ενός φαινομένου (παρά την κρατούσα άποψη) εντέλει αποκλειστικά συνυφασμένου με την ίδρυση και τις κοινωνικο-ιδεολογικές συνιστώσες του ελληνικού κράτους, αφετέρου να διερευνήσει τις γραπτές ποικιλίες που ήταν σε χρήση, τη μεταξύ τους σχέση και τις (γλωσσικές) προϋποθέσεις για την επικράτηση / εδραίωση της δημώδους / δημοτικής — προϋποθέσεις που φαίνεται πως υπήρχαν ήδη από την εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Επίσης, είναι απαραίτητο να δούμε αυτή τη διαδικασία χειραφέτησης και (προ)τυποποίησης της δημώδους / δημοτικής όχι μόνο συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, αλλά πρωτίστως έχοντας ως αφετηρία τις υπάρχουσες πηγές και τα γλωσσικά τεκμήρια καθαυτά, όχι την πρόσληψή τους ή τα όποια αφηγήματα των πρωταγωνιστών και των ερευνητών. Το εξαιρετικά σύνθετο αντικείμενο μελέτης απαιτεί και έναν σημαντικό βαθμό διεπιστημονικότητας, την αξιοποίηση μεθοδολογικών εργαλείων και δεδομένων κυρίως από την ιστορική (κοινωνιο)γλωσσολογία, τη νεοελληνική φιλολογία και την ιστορία. Η αναφορά μεταξύ άλλων σε απόψεις εντελώς αβάσιμες από γλωσσικο-ιστορική σκοπιά, όπως λ.χ. ότι η καθαρεύουσα είναι δημιούργημα του Α. Κοραή, ότι η διγλωσσία ή / και το γλωσσικό ζήτημα ανάγονται στην Αρχαιότητα, ότι η δημοτική εμφανίζεται και (προ)τυποποιείται από τη γενιά του Μ. Τριανταφυλλίδη ή ότι η κοινή νεοελληνική διαμορφώθηκε κυρίως μεταπολεμικά, επιβεβαιώνει την πολυπλοκότητα της νεοελληνικής γλωσσικής ιστορίας και την ανάγκη να ερευνηθεί συστηματικά, σε αντιδιαστολή με μια ροπή προς γλωσσικούς μύθους ή έστω με ένα πλήθος στερεότυπων αντιλήψεων που εξακολουθούν να την περιστοιχίζουν.
- Γλώσσα
Λόγια του αέρα
Σαραντάκος Νίκοςκαι άλλες 1000 παγιωμένες εκφράσεις€18.00€16.00Ποια είναι η Μιχαλού και γιατί της χρωστάμε; Υπάρχουν πράσινα άλογα, και αν όχι, πώς εξηγείται η σχετική έκφραση; Γιατί δίνουμε τα παπούτσια στο χέρι; Από πού προήλθε η έκφραση “περνάει ζωή χαρισάμενη”; Ποιος έχασε τ’ αυγά και τα καλάθια; Γιατί όσοι έρχονταν από την Πόλη έβαζαν κανέλα στην κορφή; Σε ποια αρχαία πηγή ανάγονται εκφράσεις όπως “αντί πινακίου φακής”, “φωνή βοώντος εν τη ερήμω”, “ήξεις αφήξεις”, “εξ απαλών ονύχων”; Η απάντηση σε αυτά και σε πολλά άλλα ερωτήματα βρίσκεται σε τούτο εδώ το βιβλίο, τα “Λόγια του αέρα” του Νίκου Σαραντάκου. Όχι σε όλα τα ερωτήματα όμως υπάρχουν και θέματα στα οποία η έρευνα δεν έχει ακόμα βρει την απάντηση, και ο συγγραφέας έχει την εντιμότητα να το αναγνωρίσει και απλώς να παραθέσει τις επικρατέστερες εκδοχές (κάποτε και τη δική του).
Οι παγιωμένες εκφράσεις είναι ένα ελκυστικό κομμάτι της ελληνικής και κάθε άλλης γλώσσας δίνουν χρώμα και πλούτο στη γλώσσα, επιτρέπουν να εκφρασθούν λεπτές αποχρώσεις, ενώ συχνά ακόμα και η ιστορία της γέννησής τους είναι γοητευτικά ενδιαφέρουσα.
Ο Νίκος Σαραντάκος παρουσιάζει χίλιες και μία τέτοιες εκφράσεις: παραθέτει τον ορισμό τους, ανιχνεύει την προέλευσή τους, βρίσκει αντιστοιχίες σε άλλες γλώσσες ή στα αρχαία και παλαιότερα ελληνικά. Τέλος, έχοντας αποδελτιώσει εκατοντάδες έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, παραθέτει ένα ή περισσότερα λογοτεχνικά αποσπάσματα για κάθε έκφραση, δίνοντας στον αναγνώστη την ευκαιρία να γευτεί ζωντανά και συχνά έξοχα δείγματα λόγου, από τον Μακρυγιάννη και τον Παπαδιαμάντη έως τον Καραγάτση, τον Ταχτσή και τους νεότατους συγγραφείς. Αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που συνδυάζει την εγκυρότητα των πληροφοριών με το τερπνό ύφος, ένα λεξικό που φιλοδοξεί να διαβαστεί σαν ανάγνωσμα - Γλώσσα
Φοβογλώσσα
Νίκολας Πρεβελάκης - Νικολέττα Τσιτσανούδη-ΜαλλίδηΔίγλωσση έκδοση€10.60€9.60Στην ελληνοαγγλική αυτή έκδοση οι συγγραφείς παρατηρούν ότι τα τελευταία χρόνια η πολιτική συνδέεται συχνά με όρους κρίσεων και φόβου, με παραδείγματα την τρομοκρατία, την οικολογική και οικονομική κρίση και εσχάτως την πανδημία. Η ζωή έχει αναχθεί σε υπέρτατη αξία και αυτό αναβαθμίζει το φόβο σε κυρίαρχο συστατικό της πολιτικής. Παρατηρούν ότι, όσο πιο ασφαλής γίνεται ο κόσμος, τόσο παγιώνεται ο εθισμός στο φόβο.
Παράλληλα, επισημαίνουν ότι η γλώσσα ασθμαίνει να περιγράψει και να αναπαραστήσει εναλλασσόμενες σκληρές ή και βάρβαρες πραγματικότητες. Τη στιγμή που χρειαζόμαστε ονόματα να περιγράψουμε καινούργιες καταστάσεις, χρειαζόμαστε περισσότερα ονόματα για να μιλήσουμε για πρώην «πράγματα», που σείονται ή αποσυναρμολογούνται μπροστά σε ασυμμετρίες και μετακινούνται ασταμάτητα.
Αναλύουν την γλώσσα του φόβου και υπογραμμίζουν ότι, ειδικά στην περίπτωση της πανδημίας, η επίκληση των ειδικών, αν και απολύτως αναγκαία, κινδυνεύει να αυξήσει την καχυποψία πληθυσμιακών ομάδων, επισημαίνοντας ταυτόχρονα την εξάπλωση ενός διάχυτου φόβου στα κοινωνικά δίκτυα.
- Γλώσσα
ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛ. ΠΑΛΛΗ
ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ€14.00€12.60Η μετάφραση του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου από τον Αλέξανδρο Πάλλη (1901) και τα συνεπόμενα Ευαγγελικά δεν συντάραξαν απλά την κοινωνία της εποχής αλλά οδήγησαν σε «ομαδική παράκρουση», σύμφωνα με την εύστοχη διατύπωση του Μ. Τριανταφυλλίδη. Εκατόν είκοσι χρόνια αργότερα το μόνο που φαίνεται να έχει απομείνει είναι ο απόηχος και ορισμένα τυποποιημένα ευτράπελα, τα οποία ελάχιστη σχέση έχουν με το κείμενο του Πάλλη. Η μετάφρασή του συνεχίζει να αποτελεί ένα άθροισμα στερεότυπων αντιλήψεων και προσλήψεων οι οποίες επικεντρώνονται στα κίνητρα, τα γεγονότα και τις αντιδράσεις, αλλά αρνούνται πεισματικά να εστιάσουν στο κείμενο καθαυτό, που μοιάζει να έχει αποκτήσει μια αρνητικά εμβληματική σημασία ή να υφίσταται ένα είδος damnatio memoriae.
Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να αναζητήσει και να αξιολογήσει τα βασικά χαρακτηριστικά της μετάφρασης του Πάλλη, αναζήτηση, ωστόσο, που συνδέεται με τρεις επιμέρους διαδικασίες: 1) την ένταξή της στο ευρύτερο μεθοδολογικό πλαίσιο των μεταφράσεων της Αγίας Γραφής, πλαίσιο το οποίο από τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα μέχρι τις σύγχρονες λειτουργικές θεωρίες γνώρισε επαναστατικές ανατροπές· 2) την ένταξή της στο ιστορικό, κοινωνικοπολιτικό και κοινωνιο-γλωσσολογικό πλαίσιο των αντίστοιχων νεοελληνικών μεταφράσεων, από εκείνη του Μ. Καλλιουπολίτη (1638) μέχρι τη μετάφραση της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας (1985/1989)· 3) τη σύγκριση επιμέρους μεταφραστικών τεχνικών/στρατηγικών/επιλογών του Πάλλη με άλλες, ελληνικές και ξενόγλωσσες, μεταφράσεις του “Κατά Ματθαίον”.
Φαίνεται ότι η μετάφραση του Πάλλη όχι μόνο δεν ήταν «χυδαία» και «βέβηλη», αλλά μάλλον πρωτοποριακή για την εποχή της, εφαρμόζοντας με προδρομικό τρόπο στρατηγικές οι οποίες προς τα τέλη του ίδιου αιώνα θα θεωρηθούν αυτονόητες ακόμα και για τις εγκεκριμένες μεταφράσεις από την Εκκλησία της Ελλάδος. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)