€4.50
Στο πλαίσιο του κύκλου Πρόσωπα Άξια Τιμής, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία διοργάνωσε στις 4 Μαρτίου 2021 διαδικτυακή εκδήλωση για τον Κωνσταντίνο Δ. Γαρδίκα, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τις ανακοινώσεις αυτής της εκδήλωσης.
Οι τέσσερις ανακοινώσεις ανέδειξαν το γενικότερο περιβάλλον της ιατρικής της εποχής στην οποία έζησε ο Γαρδίκας, το ευρύτατο επιστημονικό, συγγραφικό και διδακτικό του έργο, την καινοτόμο δράση του ιδιαίτερα στους τομείς της ιατρικής έρευνας και εκπαίδευσης και το αξιακό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντασσόταν όλη αυτή η δράση του. Ειδική αναφορά έγινε, τέλος, στον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισε στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και στον εκσυγχρονισμό της επιστημονικής του συγκρότησης η επτάχρονη θητεία του στο περιβάλλον του Μάντσεστερ
Η ιστορία αυτή είναι η προσωπική εξιστόρηση των εμπειριών που αποκόμισε ο συγγραφέας ως φοιτητής, καθηγητής και ενθουσιώδης πειραματιστής που προσπαθεί να κατανοήσει πώς τα κύτταρα εκπληρώνουν μία από τις πλέον αρχέγονες και θεμελιώδεις λειτουργίες: τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Μέσα από την οπτική του μετανάστη στην Αμερική και αργότερα στην Αγγλία, αλλά και του φυσικού που εισδύει στον κόσμο της βιολογίας, η ιστορία του αποτυπώνει τα συναισθήματα ενός «ξένου» που λαχταρά να γίνει μέρος του επιστημονικού και κοινωνικού κόσμου τον οποίο παρατηρεί.
Υπάρχει, όμως, και η καθαυτό επιστημονική ανακάλυψη: οι δομές της βιολογικής μηχανής που διαβάζει τον γενετικό κώδικα και μεταφράζει την αλληλουχία των νουκλεοτιδίων του σε αλυσίδες αμινοξέων οι οποίες συγκροτούν όλες τις –απαραίτητες για τη ζωή στον πλανήτη– πρωτεΐνες. Το ριβόσωμα, που αποτελείται από μία μεγάλη και μία μικρή υπομονάδα, αναδεικνύεται εδώ σε όλο του το μεγαλείο: η ερευνητική δουλειά του συγγραφέα αποκάλυψε το μοριακό υπόβαθρο του μηχανισμού αποκωδικοποίησης της μικρής ριβοσωματικής υπομονάδας, αλλά και το πώς διάφορα αντιβιοτικά εμποδίζουν τη λειτουργία του βακτηριακού ριβοσώματος εξαλείφοντας έτσι τις μικροβιακές μολύνσεις. Η διαδικασία προσδιορισμού της υπομονάδας αυτής, από τις αρχικές προσπάθειες με τα επιμέρους δομικά στοιχεία, μέχρι τις κατοπινές, ηρωικές απόπειρες καθαρισμού και κρυστάλλωσης ολόκληρης της μικρής υπομονάδας, είναι μια συναρπαστική ιστορία επινοητικότητας, τύχης και, τελικά, επιτυχίας.
Από τον πρόλογο της Jennifer Doudna,
Βραβείο Νομπέλ Χημείας 2020
«Το ριβόσωμα είναι ο κεντρικός επεξεργαστής που αποκωδικοποιεί τον παγκόσμιο κώδικα της ζωής, και η ιστορία της κατανόησής του είναι παρόμοια με εκείνη του DNA. Το λεπτομερές και πληθωρικό χρονικό που μας δίνει εδώ ο Βένκι Ραμακρίσναν έχει την ίδια αφοπλιστική ευθύτητα με τη Διπλή έλικα του James Watson. Ο συγγραφέας μιλάει με ειλικρίνεια για την ανταγωνιστική φιλοδοξία που λειτουργούσε ως κίνητρό του, καταθέτοντας συνάμα κάποιες εξαιρετικά εύστοχες σκέψεις για την εν δυνάμει φθοροποιό επίδραση των μεγάλων βραβείων. Η γονιδιακή μηχανή θα διαβαστεί ξανά και ξανά, ως ένα σημαντικό τεκμήριο στην ιστορία της επιστήμης.»
Richard Dawkins
Έγραψα μια ωδή στη Φυσική· αφηγούμαι το ειδύλλιο μαζί της· εκμυστηρεύομαι το πώς σκέφτομαι γι’ αυτήν· ομολογώ τη δίψα μου για την ολοκληρωτική γνώση των νόμων της· αγωνιώ για το πότε θα έρθει το τέλος της!
Προσπαθώντας να κατανοήσω πώς λειτουργεί ο φυσικός κόσμος, αφιέρωσα τη μισή ακαδημαϊκή μου καριέρα στην έρευνα.
Την άλλη μισή τη διέθεσα στη διδασκαλία,στην επικοινωνία και στη διάδοση όσων έμαθα.
Όταν ξεκίνησα, πριν από τρεις δεκαετίες, διδάχθηκα ότι βρισκόμασταν ένα βήμα πριν
από το τέλος της Φυσικής, μιαν ανάσα πριν από τη Θεωρία των Πάντων.
Σήμερα, βρισκόμαστε ακόμη πιο μακριά από το «νήμα» που ήμασταν έτοιμοι να «κό-
ψουμε» πριν από τριάντα χρόνια. Όλα όσα γνωρίζουμε σήμερα για τη Φυσική μοι-
άζουν με νησίδα που περιβάλλεται από τον ωκεανό του ανεξερεύνητου. Η σκέψη του
φυσικού πυρπολείται όταν συνειδητοποιεί πόσα πολλά υπάρχουν ακόμη να μάθει.
Δεν έγραψα αυτό το βιβλίο για να αφηγηθώ την εξέλιξη της Φυσικής, ούτε για να οραματιστώ το μέλλον της (αφού δεν το γνωρίζω και υποψιάζομαι ότι θα είναι μακρύς ο δρόμος). Το έγραψα επειδή θέλω να σας μιλήσω για όσα γνωρίζω ότι δεν γνωρίζουμε.
Σας προσκαλώ σε ένα ακόρεστο διανοητικό ταξίδι, με σταθμούς τους τρεις «πυλώνες»
της σύγχρονης φυσικής: τη σχετικότητα, την κβαντική μηχανική και τη θερμοδυναμι-
κή. Και στο τέλος της διαδρομής, το μυστήριο της αόρατης ύλης, η σκοτεινή ενέργεια,
η κβαντική βαρύτητα βρόχων, η θεωρία Μ και η μεγάλη ενοποίηση.
Τι άλλο θέλετε για να νιώσετε δέος και θαυμασμό; Μα, είναι δυνατόν να μην αγαπά
κάποιος τη Φυσική;
Ο θρίαμβος της Φυσικής, μέσα από τα μάτια του πιο ταλαντούχου, του πιο
εμπνευσμένου, του πιο ενημερωμένου εκλαϊκευτή της επιστήμης.
-(Ian Stewart)
Ένα βιβλίο-κάλεσμα προς τους νέους (αναποφάσιστους ή διστακτικούς) που σκέ-
φτονται να ασχοληθούν με τη Φυσική. Ο Τζιμ Αλ-Καλίλι τούς ενθαρρύνει με τον δικό
του μοναδικό τρόπο να ξεκινήσουν αυτή την πολύ προκλητική αποστολή.
-(The Best Science Books of 2020)
Η γοητεία του βιβλίου είναι ότι διατηρεί ανοιχτή την αίσθηση του θαύματος, της ανα-
κάλυψης και της δυνατότητας που έχουμε όλοι, ακόμη και οι μη ειδικοί αναγνώστες
(και ας το παραδεχτούμε, εκεί ανήκουν οι περισσότεροι από εμάς) να απολαύσουμε
τη μαγεία και το μέλλον της Φυσικής.
(The Royal Society Science Book Prize)
Τι θα συμβεί αν το διαστημόπλοιό σας “πέσει” σε μια μαύρη τρύπα; Που βρίσκονται οι σκουληκότρυπες και που “τελειώνουν” τα όρια του Σύμπαντος; Πως σχετίζεται το “χρώμα” της νύχτας με τη Μεγάλη Έκρηξη; Πως είναι δυνατόν ορισμένα “αφθάδη”, αλλά “γοητευτικά”, κοσμικά σωματίδια να ταξιδεύουν στο χρόνο -μάλιστα να διασχίζουν την ατμόσφαιρά μας- αψηφώντας το “θάνατο”; Μήπως θα επιθυμούσατε να βρεθείτε κι εσείς κάπου “εκεί έξω” όπου συνυπάρχει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας;
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν άλλαξε ριζικά τη θεώρησή μας για το Σύμπαν με δύο εντυπωσιακές ιδέες.
Η πρώτη: τίποτε δεν κινείται ταχύτερα από το φως -το έσχατο όριο ταχύτητας. Ο χώρος και ο χρόνος διαπλέκονται αιώνια, δημιουργώντας τη μορφή του χωροχρόνου.
Η δεύτερη: ο χωροχρόνος (σαν τραμπολίνο) “ρυτιδώνεται” από το βάρος των αντικειμένων που ταξιδεύουν στο Σύμπαν και δέχεται απύθμενα “βαθουλώματα” δημιουργώντας τις μαύρες τρύπες. Όμως αυτή η συμπεριφορά του χωροχρόνου επιτρέπει κάτι που ούτε ο ίδιος ο Αϊνστάιν δεν είχε φανταστεί: το ταξίδι στο χρόνο.
Πώς «φτιάχνονται» τα όνειρα; Πώς ερωτευόμαστε; Γιατί το αίμα είναι κόκκινο; Γιατί είναι αλμυρή η θάλασσα; Από τι είμαστε φτιαγμένοι;
Γιατί τα ζώα δεν μπορούν να μιλήσουν όπως εμείς; Πώς πετάει το αεροπλάνο;
Γιατί δεν μπορώ να γαργαλήσω τον εαυτό μου;
Γιατί γίνονται πόλεμοι; Γιατί δεν ζούμε για πάντα;
Γιατί τα τσίσα είναι κίτρινα; Είμαστε όλοι συγγενείς μεταξύ μας;
Πώς δημιουργείται ο ηλεκτρισμός; Γιατί ο ουρανός είναι μπλε;
Πόσο μακριά βρίσκεται το διάστημα; Ποιος είναι ο Θεός;
..και πολλές, πολλές άλλες.
Οι ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά μάς προκαλούν πολλές φορές αμηχανία. Το πιθανότερο είναι πως, ακόμη κι αν γνωρίζουμε την απάντηση, μάλλον την έχουμε ξεχάσει ή δεν τη θυμόμαστε ακριβώς.
Ερωτήσεις τόσο έξυπνες και συνάμα τόσο λιτές και διαχρονικές, ερωτήσεις που στο πρώτο άκουσμα νομίζεις πως έχουν αυτονόητες απαντήσεις, πιάνουν απροετοίμαστους ακόμη και τους πιο μορφωμένους γονείς (οι οποίοι τα βρίσκουν πολύ σκούρα μέχρι να συμμαζέψουν τα σκόρπια απομεινάρια της δοκιμαζόμενης «ειδημοσύνης» τους).
Ένα διασκεδαστικό βιβλίο, γεμάτο γνώση, χιούμορ και αφορμή για κουβέντα. Μέσα από τις απαντήσεις διάσημων Μεγάλων, τα παιδιά, οι γονείς, ακόμη και οι δάσκαλοι, θα μάθουν ένα σωρό μυστικά για τη ζωή, τα μαθηματικά, τη φύση και το διάστημα.
Πώς λειτουργεί το σώμα μας 1 × €20.00
Ήμουν ένας Γερμανός 1 × €16.20
Θανάσιμο αμάρτημα 1 × €13.00
Ultramarines Blue 1 × €5.30
Ο εικονογραφημένος άνθρωπος 1 × €18.00
Με τις μέλισσες ή με τους λύκους 1 × €7.70
Η μιμητική επιθυμία στο Υπόγειο 1 × €9.00Υποσύνολο: €89.20
