€4.50
Στο πλαίσιο του κύκλου Πρόσωπα Άξια Τιμής, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία διοργάνωσε στις 4 Μαρτίου 2021 διαδικτυακή εκδήλωση για τον Κωνσταντίνο Δ. Γαρδίκα, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τις ανακοινώσεις αυτής της εκδήλωσης.
Οι τέσσερις ανακοινώσεις ανέδειξαν το γενικότερο περιβάλλον της ιατρικής της εποχής στην οποία έζησε ο Γαρδίκας, το ευρύτατο επιστημονικό, συγγραφικό και διδακτικό του έργο, την καινοτόμο δράση του ιδιαίτερα στους τομείς της ιατρικής έρευνας και εκπαίδευσης και το αξιακό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντασσόταν όλη αυτή η δράση του. Ειδική αναφορά έγινε, τέλος, στον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισε στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και στον εκσυγχρονισμό της επιστημονικής του συγκρότησης η επτάχρονη θητεία του στο περιβάλλον του Μάντσεστερ
“Ό,τι δεν μπορώ να φτιάξω, δεν το κατανοώ”, δήλωσε κάποτε ο Ρίτσαρντ Φέινμαν. Σήμερα, ο μετρ της κβαντικής φυσικής, Τζιμ Αλ-Καλίλι, δηλώνει πως η Κβαντική Βιολογία “αγγίζει το ακατανόητο”. Τα πιθανά οφέλη από τη δημιουργία σύγχρονης τεχνολογίας που θα βασίζεται στην πανάρχαια κβαντική τεχνογνωσία της φύσης, είναι τεράστια. Άραγε, θα μπορούσε μια “κβαντική σπίθα” να πυροδοτήσει τη δημιουργία ζωής “από το μηδέν”;
Τι σχέση μπορεί να έχει ο παράξενος κόσμος των κβάντων με τον αόρατο μικρόκοσμο της έμβιας ύλης;
Πώς γίνεται δύο απομακρυσμένες οντότητες να επικοινωνούν μεταξύ τους, σαν σε τηλεπάθεια;
Πώς λειτουργούν οι κβαντικές μύτες μας;
Πώς σκέφτονται οι κβαντικοί εγκέφαλοι;
Τι δείχνουν οι κβαντικές πυξίδες των πουλιών;
Πώς τιθασεύει η ζωή τις δυνάμεις του Χάους, καθώς γεννιέται και πεθαίνει στην κόψη κλασικού και κβαντικού κόσμου;
Έχετε δει συνθετική ζωή;
Αλλόκοτα πράγματα! Ζωτικής σπουδαιότητας κβαντικά παράδοξα, εκτός ορίων κατανόησης.
Οι φυσικοί και οι χημικοί είναι πλέον συνηθισμένοι να συναντούν στη δουλειά τους την Κβαντική Μηχανική, όμως οι βιολόγοι, μέχρι τώρα, δεν “σκοτίζονταν” με αυτή την παράξενη, αλλά πανίσχυρη θεωρία του υποατομικού κόσμου. Ωστόσο, οι καιροί αλλάζουν. Καλώς ορίσατε στο βασίλειο της Κβαντικής Βιολογίας!
– Τι είναι το γονιδίωμα;
– Τι είδους ποικιλομορφία το χαρακτηρίζει;
– Πώς διαμορφώνεται κάθε άνθρωπος βάσει της μοριακής ιδιαιτερότητας του γονιδιώματός του;
– Πόσο σημαντικές είναι οι γονιδιωματικές παραλλαγές για την εμφάνιση γενετικών ασθενειών και την εκδήλωση προδιάθεσης σε κλινικές καταστάσεις και χαρακτηριστικά;
– Ποιο είναι το γενετικό υπόβαθρο των ασθενειών;
– Μπορεί η εμφάνισή τους να ερμηνευθεί εξελικτικά;
– Είναι άραγε ο καρκίνος μια γονιδιωματική πάθηση;
– Και εντέλει, πόσο σημαντικές για την υγεία και την ασθένεια είναι οι πληροφορίες που αποκομίζουμε από το γονιδίωμα;
Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας πραγματεύεται όλα αυτά τα -σημαντικά για τη ζωή κάθε ατόμου, αλλά και ολόκληρου του ανθρώπινου είδους- ερωτήματα και προσπαθεί να δώσει απαντήσεις με βάση τις γνώσεις που διαθέτουμε σήμερα. Στο βιβλίο χρησιμοποιούνται ως παραδείγματα περίπου πενήντα μικρές ιστορίες, που σκοπό έχουν να βοηθήσουν τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα τον θαυμαστό κόσμο του γονιδιώματος, αλλά και να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο για περαιτέρω αναζήτηση και ενημέρωση.
Στην πορεία για την κατανόηση της κρυμμένης αλήθειας, η επιστημονική γνώση διαρκώς εμπλουτίζεται, αναθεωρείται και κάποτε οδηγείται σε κοινούς τόπους – πάντα μέσα από τη γόνιμη αντιπαράθεση. Οι ιστορίες του βιβλίου βασίζονται στις γνώσεις που έχουμε σήμερα· όπως, όμως, λέει ο Σαίξπηρ στην Τρικυμία: «Ό,τι είναι παρελθόν, είναι πρόλογος». Η έκδοση αυτή, λοιπόν, παραδίδεται στο αναγνωστικό κοινό με κάποιο δέος – το δέος που πηγάζει από τον βαθμό της αγνωσίας μας.
Το “Logicomix”, που ολοκληρώθηκε ύστερα από πέντε χρόνια δουλειάς, υπογράφουν ο Απόστολος Δοξιάδης, συγγραφέας του διεθνούς μπεστ-σέλερ “Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ” -του βιβλίου που χαρακτηρίστηκε από την “Independent” ως “η γένεση του είδους της μαθηματικής λογοτεχνίας”- και ο φημισμένος θεωρητικός της πληροφορικής, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, Χρίστος Χ. Παπαδημητρίου, ενώ τα σκίτσα και το χρώμα είναι του Αλέκου Παπαδάτου και της Annie Di Donna, καλλιτεχνών του κινούμενου σχεδίου που επιστρέφουν στην πρώτη τους αγάπη, τα κόμικς. Tο βιβλίο είναι μυθιστόρημα μαζί και κόμικς, ιστορία και μυθοπλασία, παραμύθι και δοκίμιο. Μια παρέα φίλων στη σύγχρονη Αθήνα -που δεν είναι άλλη από τους δημιουργούς του βιβλίου- προσπαθεί ταυτόχρονα να αφηγηθεί και να καταλάβει τη μεγάλη περιπέτεια της Λογικής (της αναζήτησης των θεμελίων των μαθηματικών), περιπέτεια που σημάδεψε ανεξίτηλα την εποχή μας. Είναι άραγε, όπως λέει ένας από αυτούς, μια ιστορία τραγική, μεγέθους μάλιστα αρχαίας τραγωδίας; Ή, όπως πιστεύει ένας άλλος, μια εντελώς αισιόδοξη περίπτωση; Στο “Logicomix”, οι αποστάσεις καταργούνται. Καλύπτοντας μια διάρκεια έξι δεκαετιών, το βιβλίο αφηγείται με τελείως πρωτότυπο τρόπο την επική ιστορία μιας αναζήτησης της οποίας οι περισσότεροι ήρωες πλήρωσαν βαρύ τίμημα για τη γνώση, φτάνοντας συχνά μέχρι την τρέλα. Το ρόλο του αφηγητή έχει ο πιο συναρπαστικός χαρακτήρας της ιστορίας, ο μεγάλος μαθηματικός και φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ. Με βάση τη δική του ζωή, βλέπουμε την ιστορίας της αναζήτησης των θεμελίων μέσα από τις συναισθηματικές καταιγίδες, τα δραματικά ιστορικά γεγονότα και τις ιδεολογικές διαμάχες που την έθρεψαν. Οι περιπέτειες των μεγάλων διανοητών που πρωταγωνιστούν στην αναζήτηση, του Φρέγκε, του Χίλμπερτ, του Πουανκαρέ, του Βίτγκεντσταϊν, του Γκέντελ και του Τούριγνκ, ζωντανεύουν μέσα από τις σχέσεις τους με τον Ράσελ και τη δική του παθιασμένη ενασχόληση την αναζήτηση, και οδηγούνται μέσα από τη σχέση τους μαζί του στην κορύφωση, που συμπίπτει με την πιο δραματική στιγμή στην ιστορία του εικοστού αιώνα.
Η ιστορία αυτή είναι η προσωπική εξιστόρηση των εμπειριών που αποκόμισε ο συγγραφέας ως φοιτητής, καθηγητής και ενθουσιώδης πειραματιστής που προσπαθεί να κατανοήσει πώς τα κύτταρα εκπληρώνουν μία από τις πλέον αρχέγονες και θεμελιώδεις λειτουργίες: τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Μέσα από την οπτική του μετανάστη στην Αμερική και αργότερα στην Αγγλία, αλλά και του φυσικού που εισδύει στον κόσμο της βιολογίας, η ιστορία του αποτυπώνει τα συναισθήματα ενός «ξένου» που λαχταρά να γίνει μέρος του επιστημονικού και κοινωνικού κόσμου τον οποίο παρατηρεί.
Υπάρχει, όμως, και η καθαυτό επιστημονική ανακάλυψη: οι δομές της βιολογικής μηχανής που διαβάζει τον γενετικό κώδικα και μεταφράζει την αλληλουχία των νουκλεοτιδίων του σε αλυσίδες αμινοξέων οι οποίες συγκροτούν όλες τις –απαραίτητες για τη ζωή στον πλανήτη– πρωτεΐνες. Το ριβόσωμα, που αποτελείται από μία μεγάλη και μία μικρή υπομονάδα, αναδεικνύεται εδώ σε όλο του το μεγαλείο: η ερευνητική δουλειά του συγγραφέα αποκάλυψε το μοριακό υπόβαθρο του μηχανισμού αποκωδικοποίησης της μικρής ριβοσωματικής υπομονάδας, αλλά και το πώς διάφορα αντιβιοτικά εμποδίζουν τη λειτουργία του βακτηριακού ριβοσώματος εξαλείφοντας έτσι τις μικροβιακές μολύνσεις. Η διαδικασία προσδιορισμού της υπομονάδας αυτής, από τις αρχικές προσπάθειες με τα επιμέρους δομικά στοιχεία, μέχρι τις κατοπινές, ηρωικές απόπειρες καθαρισμού και κρυστάλλωσης ολόκληρης της μικρής υπομονάδας, είναι μια συναρπαστική ιστορία επινοητικότητας, τύχης και, τελικά, επιτυχίας.
Από τον πρόλογο της Jennifer Doudna,
Βραβείο Νομπέλ Χημείας 2020
«Το ριβόσωμα είναι ο κεντρικός επεξεργαστής που αποκωδικοποιεί τον παγκόσμιο κώδικα της ζωής, και η ιστορία της κατανόησής του είναι παρόμοια με εκείνη του DNA. Το λεπτομερές και πληθωρικό χρονικό που μας δίνει εδώ ο Βένκι Ραμακρίσναν έχει την ίδια αφοπλιστική ευθύτητα με τη Διπλή έλικα του James Watson. Ο συγγραφέας μιλάει με ειλικρίνεια για την ανταγωνιστική φιλοδοξία που λειτουργούσε ως κίνητρό του, καταθέτοντας συνάμα κάποιες εξαιρετικά εύστοχες σκέψεις για την εν δυνάμει φθοροποιό επίδραση των μεγάλων βραβείων. Η γονιδιακή μηχανή θα διαβαστεί ξανά και ξανά, ως ένα σημαντικό τεκμήριο στην ιστορία της επιστήμης.»
Richard Dawkins
Ο Δίας το σόι του και η τρελοπαρέα 1 1 × €9.00
Το Έξυπνο Κουτάλι Μου 1 × €10.00
Ο πρίγκιπας με το φλιτζανάκι 1 × €13.50
Το Πάθος για την αλήθεια 1 × €6.30
Neverhome 1 × €14.40
Ο καθρέφτης των δεινών μας 1 × €18.00
Το Μαύρο Βιβλίο 1 × €20.70
Η Ρόζα του Αρκά 1 × €24.00
Ιερή Πείνα 1 × €19.80
Ανθολογία Ρομαντικών Ποιητών 1 × €24.75Υποσύνολο: €160.45
