Δεν µπορώ όµως να αφήσω να τυπωθούν εκ νέου αυτές οι σελίδες, χωρίς να πω τι ακριβώς αντιπροσωπεύουν. Γράφτηκαν και δηµοσιεύτηκαν παράνοµα. Σκοπός τους ήταν να ρίξουν λίγο φως στον αγώνα που κάναµε στα τυφλά, και µε αυτό τον τρόπο να τον καταστήσουν πιο αποτελεσµατικό. Είναι γραπτά περιστασιακά που µπορούν, συνεπώς, να δηµιουργήσουν µια κάποια εντύπωση αδικίας. Αν έπρεπε πράγµατι να γράψουµε για την ηττηµένη Γερµανία, θα χρειαζόταν να υιοθετήσουµε µια γλώσσα κάπως διαφορετική. Ωστόσο, θα ήθελα µόνο να προλάβω µια παρεξήγηση. Όταν ο συγγραφέας αυτών των γραµµάτων λέει «εσείς», δεν εννοεί «εσείς οι Γερµανοί», αλλά «εσείς οι ναζί». Όταν λέει «εµείς», αυτό δεν σηµαίνει πάντα «εµείς οι Γάλλοι», αλλά «εµείς οι ελεύθεροι Ευρωπαίοι». Αντιπαραθέτω δύο στάσεις, όχι δύο έθνη, έστω και αν σε κάποια στιγµή της ιστορίας αυτά τα δύο έθνη αντιπροσώπευσαν δύο εχθρικές στάσεις. Για να επαναλάβω λόγια που δεν είναι δικά µου, αγαπώ υπερβολικά τη χώρα µου για να είµαι εθνικιστής. Και ξέρω ότι ούτε η Γαλλία ούτε η Ιταλία θα έχαναν τίποτα –απεναντίας µάλιστα–, εάν ανοίγονταν σε µια ευρύτερη κοινωνία. Αλλά απέχουµε ακόµη πολύ από κάτι τέτοιο, και η Ευρώπη συνεχίζει να σπαράσσεται. Γι’ αυτό θα αισθανόµουν ντροπή σήµερα εάν άφηνα να πιστεύουν ότι ένας Γάλλος συγγραφέας µπορεί να είναι εχθρός ενός µόνον έθνους. Μισώ µόνο τους δηµίους. Κάθε αναγνώστης που θα θελήσει να διαβάσει τα Γράµµατα σ’ έναν φίλο Γερµανό µε αυτή την οπτική, δηλαδή ως ντοκουµέντο του αγώνα ενάντια στη βία, θα παραδεχτεί πως τώρα µπορώ να πω ότι δεν απαρνιέµαι ούτε µία λέξη τους. Α.Κ. (1948)
Τι φυλακές που είναι για μένα όλες οι νύχτες μου και όλες οι μέρες μου, και πόσο σκοτεινές ακόμα, και πόσο τις φοβάμαι, είναι τόσο παιδί ακόμα η ψυχή μου, και είναι η ζωή τόσο πρόστυχια και τόσο κακιά. . . Γιατί να δειχτώ, αφού δεν ακούνε και δεν βλέπουν. Κ’ έπειτα πήρα τόσο σοβαρά την φιλολογία. Άλλη συνείδηση κι αυτή – σχεδόν δεν σκέπτομαι τίποτ’ άλλο όλη τη μέρα, γυρεύω, γυρεύω το δρόμο τον απάτητο, και θα τον βρω, γιατί πρέπει, και άμα θα γράψω θα είμαι ο καλύτερος, μα και πάλι πόσα ματώματα… […] Πόσο γυρεύω την ξεκούραση… τη θάλασσα την ήσυχη, τους ορίζοντες τους απέραντους. Να ησυχάσω, να ναρκωθώ λιγάκι μέσα στην αγάπη, κι έπειτα ξαναρχίζω, μα πριν περάσω όλους τους μεσημεριάτικους ήλιους, λίγο νερό, λίγο νερό, για το όνομα του Θεού.
Αυτά γράφει από το Παρίσι τον Μάιο του 1921, ο Γιώργος Σεφέρης προς την αδερφή του Ιωάννα Τσάτσου, σε μια από τις πολλές επιστολές του που δημοσιεύονται στο βιβλίο της μετά το θάνατό του.
Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης (1974) είναι μια θερμή αγαπητική βιογραφία ή, καλύτερα, ψυχογραφία του ποιητή από το 1912, όταν ο Σεφέρης ήταν δωδεκάχρονο παιδί στη Σμύρνη, μέχρι το 1941, όταν φεύγει από την Αθήνα μαζί με την ελληνική κυβέρνηση με προορισμό τη Μέση Ανατολή. Το βιβλίο της Ιωάννας Τσάτσου είναι πολύτιμη μαρτυρία και για έναν πρόσθετο λόγο: μαζί με τον Σεφέρη παρουσιάζεται και όλη η πατρική οικογένειά του, ο τρόπος της ζωής της και οι σχέσεις μεταξύ των μελών της.
“Ο Άμλετ του Σαίξπηρ συγκροτήθηκε σαν δράμα εκδίκησης. Ο εκδικητής, ο ήρωας αυτού του δράματος εκδίκησης, δηλαδή η αποφασιστική φιγούρα, προβληματοποιήθηκε από τον ίδιο τον ποιητή σε τέτοιο βαθμό ώστε αυτός ο παράξενος εκδικητής έγινε -δικαίως- διάσημος όχι ως εκδικητής αλλά, αντιθέτως, ως ένας απελπισμένος και αβέβαιος για την εντολή εκδίκησης, προβληματικός ήρωας. Μόνο με την προβληματοποίηση του εκδικητή έγινε το έργο του Σαίξπηρ ό,τι είναι για μας σήμερα, δηλαδή κάτι τελείως διαφορετικό από ένα τυπικό δράμα εκδίκησης”.
Καρλ Σμιτ
Ο Καρλ Σμιτ με το δοκίμιό του Άμλετ ή Εκάβη (1956) παρέχει μια καινοτόμο ερμηνεία και ανάλυση για τη γνωστότερη σαιξπηρική τραγωδία, τον Άμλετ. Εξετάζοντας τη δημιουργία του θεατρικού δράματος και τη συνάφειά του με τον ιστορικό χρόνο οδηγείται σε συμπεράσματα τα οποία αφορούν την αισθητική διάσταση και συγχρόνως την υπερβαίνουν μέσω του εννοιολογικού εξοπλισμού του. Πρόκειται για ένα δοκίμιο το οποίο αναδεικνύει τον τραγικό μύθο του Άμλετ και συνάμα το πεπρωμένο του ευρωπαϊκού πνεύματος.
“Είναι η μοίρα κάθε ανθρώπου” γράφει ο Σακς “να είναι μοναδικός, να ακολουθεί το δικό του μονοπάτι, να ζει τη δική του ζωή, να βιώνει τον δικό του θάνατο”. Τα τέσσερα αυτά δοκίμια συναποτελούν μια ωδή στη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου και στην ευγνωμοσύνη για το δώρο της ζωής. Κανείς άλλος συγγραφέας δεν έχει καταφέρει να αποδώσει το δράμα της αρρώστιας με τόση ειλικρίνεια και ευγλωττία όση ο Όλιβερ Σακς. Τους τελευταίους μήνες της ζωής του έγραψε μια σειρά από δοκίμια που προκαλούν συγκίνηση, καθώς διερευνούν τα συναισθήματά του για την ολοκλήρωση της ζωής του και τη συμφιλίωση με τον ίδιο του τον θάνατο.
“Ο Όλιβερ Σακς δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο γιατρό ή συγγραφέα. Τον προσέλκυαν τα άσυλα για τους αρρώστους, τα ιδρύματα για άτομα με ευπαθή υγεία και αναπηρία, η συντροφιά των “περίεργων” και των “αφύσικων”. Ήθελε να ατενίζει την ανθρωπότητα στην πολυμορφία της με τον δικό του, σχεδόν αναχρονιστικό, τρόπο – πρόσωπο με πρόσωπο, βήμα βήμα, μακριά από τον ολοένα αναπτυσσόμενο κόσμο των υπολογιστών και των αλγορίθμων. Και μέσα από τη γραφή του μας έδειξε αυτά που ο ίδιος έβλεπε”.
Ατούλ Γκαουάντε, συγγραφέας του βιβλίου Εμείς οι θνητοί
(Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2016)
in the nest of the seahorse 1 × €50.00
Με τις μέλισσες ή με τους λύκους 1 × €7.70
Ερωτικά αντιφάρμακα 1 × €8.10
Οι μεγάλες δίκες των αιώνων – Γ΄ τόμος 1 × €20.00
Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ 1 × €10.80
Ερωτόκριτος 1 × €16.00
England England 1 × €12.00
Η ιστορία της ανάγνωσης 1 × €16.20Υποσύνολο: €140.80
