Υποσύνολο: €10.00
Πίσω στην Αρχική
Η Μαρία Λαϊνά ανθολογεί Νίκο Καχτίτση
Η περιπέτεια της φαντασίας
€15.00
έκδοση του 1995
Οι λόγοι για τους οποίους ξεχωρίζουμε και αγαπάμε έναν δημιουργό σ’ έναν συγκεκριμένο χώρο τέχνης δεν είναι πάντα -ούτε όλοι- ευδιάκριτοι, και για τους άλλους αλλά και για μας. Επιπλέον, τις περισσότερες φορές δεν μένουν αμετακίνητοι. Στο πέρασμα του χρόνου το άθροισμά τους αυξομειώνεται, ορισμένες φορές αλλάζει και η δυναμική μεταξύ τους, τέλος συμβαίνει να αδυνατίζουν ή να δυναμώνουν. Σχετίζονται με πράγματα που διαπλέκονται τόσο έντεχνα ώστε είναι αδύνατον να απομονώσουμε κάποιον, και βέβαια έχουν να κάνουν με το είδος της τέχνης που μας αρέσει περισσότερο ή που ασκούμε εμείς οι ίδιοι. Εδώ ακριβώς ο Τ. Σ. Έλιοτ αναγνωρίζει τον ρόλο του συνηγόρου μάλλον παρά του δικαστή.
Αν το δεχτούμε αυτό, οδηγούμαστε αναπόφευκτα σε ό,τι αποκαλούμε προσωπικό γούστο, είτε πρόκειται για είδος φαγητού π.χ. είτε για μορφή τέχνης.
Η εκτέλεση της συνταγής, με άλλα λόγια η τεχνική, που επικυρώνεται μόνο μετά το γεγονός, εξαρτάται από δεξιότητες, εμπειρίες, ευαισθησία, κι ένα σωρό άλλα ασφαλώς, ίσως ακόμη και από την ηθική, στην ευρύτερη έννοια της λέξης.
Διάλεξα λοιπόν να ανθολογήσω τον Νίκο Καχτίτση για καθαρά προσωπικούς λόγους, και μ’ αυτό εννοώ κυρίως δύο διαφορετικά πράγματα: Πρώτον, την αγάπη μου για το έργο του, τον θαυμασμό και την έκπληξη που μου προκαλούσε και μου προκαλεί πάντα η φαντασία του, η δαιδαλώδης ανέλιξή της και ο ιστός της που, ενώ πλέκεται γύρω σου συστηματικά και υπομονετικά, αντί να σε παγιδεύσει σε ελευθερώνει. Ακόμα, όσα παραλείπει κι όσα κρατάει με επιμονή, το ενδιάμεσο, ακροθιγές χιούμορ και η ειρωνεία της, και τέλος το γεγονός ότι εγώ τουλάχιστον δεν μπόρεσα να ανακαλύψω τον ευκρινή πρόγονό της στην ελληνική πεζογραφία ούτε, ακόμα τώρα, να αφουγκραστώ τον απόηχό της.
Δεύτερον, μια σύντομη αλληλογραφία που κρατήσαμε δύο χρόνια προτού πεθάνει, το 1968, χάρη στην οποία έμαθα πράγματα σε μια ηλικία που τα χρειάζεται. Πολύς καιρός πέρασε από τότε. Αλλά η επικοινωνία που εξασφαλίζει κάποτε η λογοτεχνία δεν θα άξιζε και πολλά αν περιοριζόταν από το απλό γεγονός του θανάτου. Εξάλλου, πρόκειται πράγματι για γεγονός, με την οριστική και αμετάκλητη έννοια που του αποδίδουμε; Ξαναδιαβάζοντας μιαν ακόμη φορά επιστολές και βιβλία, με τη γραμμή που ενώνει τους χρόνους άλλοτε θλιβερά ατέρμονη κι άλλοτε απροσδόκητα λιτή και σύντομη, μου ήρθε να το ρωτήσω κι αυτό…
Δεν θα πω εδώ γιατί πιστεύω ότι οι αγάπες μας μπορεί να αφορούν και άλλους, απαριθμώντας λόγους κι εκτιμήσεις. Ο άλλος -ο αναγνώστης εν προκειμένω- έχει κι αυτός τα δικαιώματά του, καθώς μάλιστα, σε τούτη τη σειρά, φανερά το πρόσωπό του συγχέεται με το πρόσωπο του ανθολόγου. Η πρόταση ελπίζω ότι μπορεί να λειτουργήσει σαν υποκατάσταση. Το δήθεν συμπαγές και κεντρομόλο εγώ, δεν ισχύει πια ούτε για την ανάγνωση της εικόνας αλλά ούτε και για τη δημιουργία της
Σχετικά προϊόντα
- Ελληνική Ποίηση
Αντιγόνη, μια κόρη μια χώρα
€10.50
ήταν εκείνο το στροβίλισμα
η ζωή έμοιαζε εύκολη γελοία ρευστή
αμέτρητα ζευγάρια πόδια χάραζαν
πλέγματα από φιγούρες ξέφρενες
χωρίς αρχή
χωρίς τέλος
χωρίς τελειωμό
και τα θύματα του χορού
οι σπρωγμένοι οι πατημένοι
οι διαμελισμένοι
σκόνη ψιλή που κατακάθιζε στις γωνίες
Η καρδιά μου φτερούγιζε κάθε ώρα
σαν πουλί πιασμένο που ψάχνει να ξεφύγει
έτρεχα να κρυφτώ σε σκοτεινά δωμάτια
σε τραβούσα απ’ το χέρι
πώς να με καταλάβεις
η διέγερση είναι το στοιχείο σου
ήθελες να με σύρεις πάλι πίσω
το ίδιο κι η αδελφή μου
μεταξύ σας ματιές γεμάτες νόημα
– Δεν ξέρεις να χαίρεσαι, ΑντιγόνηΟ Πατέρας στο υπόγειο
στον τόπο της αυτοτιμωρίας του
– Φύγε μακριά!
ούρλιαζε όταν πλησίαζα
πετούσε καταπάνω μου
το πιάτο του μ’ ό,τι είχε μέσα
τον έπιανε βήχας, πνιγόταν
προτιμούσε να μείνει στον τόπο
παρά να πιει απ’ το χέρι μου νερό
Η Μητέρα τον είχε εγκαταλείψει
οριστικά - Ξενόγλωσση
Γλωσσικό πλέγμα
€10.80“Η ομιλία είναι εξ υπαρχής διαλογική, απευθύνεται αυθόρμητα σε ένα Εσύ, αλλά η αδυναμία επικοινωνίας είναι επίσης μια πραγματικότητα: είμαστε αναγκασμένοι να συνομιλούμε μέσω γλωσσικών πλεγμάτων, η ίδια η γλώσσα είναι ένα πλέγμα. Ίσως μόνον με αυτόν τον ατελή τρόπο να είναι δυνατή μια συνομιλία”. (Alfred Kelletat, Accesus zu Celans “Sprachgitter”, 1966) Όταν ένας Γάλλος μεταφραστής ρώτησε τον Τσέλαν ποιον δρόμο έπρεπε να ακολουθήσει για να αποκρυπτογραφήσει και να κατανοήσει το έργο του, εκείνος του απάντησε: “Μην μπαίνετε προς το παρόν στον κόπο να κατανοήσετε· να διαβάζετε και να ξαναδιαβάζετε και τότε το ποίημα θα ανοιχθεί από μόνο του”. Με το “Γλωσσικό πλέγμα” ο Τσέλαν πραγματοποιεί μια στροφή προς μια πιο “γκρίζα γλώσσα”. Το ποίημα, και κατ’ επέκταση ολόκληρη η ποιητική συλλογή, εμφανίζεται ως ένα γλωσσικό πλέγμα, όμοιο με το κρυσταλλικό πλέγμα, με διάκενα τα οποία αποτελούν αναπόσπαστα μέρη της συνολικής δομής και αφήνουν χώρο για μια συνάντηση με τον Άλλον. “Η μορφή του ποιήματος”, λέει ο Τσέλαν, “δεν είναι εδώ και πολύ καιρό πια μόνον οι στίχοι και οι στροφές του […], ένας μεγαλύτερος λευκός χώρος καθορίζει πλέον τα περιγράμματα”. Με άλλα λόγια, η γλώσσα νοηματοδοτείται πλέον όχι μόνο απ’ όλα όσα καταγράφονται αλλά και απ’ όσα παραλείπονται ή αποσιωπούνται. Ακόμα και η ανάσα του ποιητή, οι παύσεις, οι σιωπές του, ανήκουν στο γλωσσικό σώμα του ποιήματος και του προσδίδουν μια άλλη, παράδοξη σημασία, μακριά από τις συμβάσεις της καθιερωμένης γλώσσας. Στην ανάσα και κυρίως στις παύσεις της, στις άνω τελείες και στα μεσοδιαστήματα, και γενικά στη στίξη, “γίνεται αισθητή η κατεύθυνση και η μοίρα του άλλου μέσα στη σιωπή, μπορεί να ολοκληρωθεί η συνάντηση με τον Άλλο”. Ο Πάουλ Τσέλαν συγκαταλέγεται σήμερα παγκοσμίως στους μεγαλύτερους ποιητές του 20ού αιώνα. Στην προσπάθειά του να εκφράσει “αυτό που συνέβη”, διεύρυνε τα όρια της γερμανικής γλώσσας και κατέδειξε τις δυνατότητές της στον τομέα της ποίησης μετά το Άουσβιτς και τη Χιροσίμα.
- Ελληνική Ποίηση
Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα
€9.60«Έζησα μες στη ματαιότητα
και πάνω στον Ωκεανό…»«Όμως, ακόμα δεν μπόρεσα να καταλάβω
γιατί δεν πραγματοποιούνται τα ανθρώπινα όνειρα.»«Ώ ανεκπλήρωτο, που ακόμα κι όταν όλα μας εγκαταλείπουν εσύ αφήνεις έξω από την πόρτα μας
ένα μικρό γιασεμί.»«Ώσπου νύχτωνε και τ’ άστρα φώτιζαν σιγά σιγά
το ακατανόητο του κόσμου.» - Bιογραφία
Σούε Τάο
Ποιήτρια, Χαρτοποιός και Εταίρα στην Κίνα του 800 μ.Χ.€14.30Ποιήτρια, εταίρα, αλλά και χαρτοποιός, η Σούε Τάο έζησε μια θυελλώδη ζωή στην Τσενγκτού, τη λαμπρή πρωτεύουσα της κινέζικης επαρχίας Σιτσουάν, γύρω στο 800 μ.Χ. Στην Κινέζικη Αυτοκρατορία η ενασχόληση με την ποίηση ήταν σχεδόν πάντοτε αποκλειστικό προνόμιο των ανδρών, κυρίως των λογίων και των αξιωματούχων. Ακόμα και όταν η ποίηση έφτασε στο απόγειό της, κατά την Δυναστεία Τανγκ (7ος-10ος αι.), ελάχιστες γυναίκες κατόρθωσαν να ξεχωρίσουν, όλες εταίρες – διασκεδάστριες και συντρόφισσες διακεκριμένων συνδαιτυμόνων. Ανάμεσά τους η πολυτάλαντη Σούε Τάο, η οποία έμεινε στην ιστορία για την ποίησή της, αλλά και για το απαράμιλλο επιστολόχαρτο που η ίδια επινόησε και παρήγαγε. Η Σούε Τάο σχετίστηκε με κορυφαίες προσωπικότητες της εποχής της και πέθανε σε μεγάλη ηλικία, σεβαστή και ανεξάρτητη, πράγμα σπάνιο για μια εταίρα. Στους κατοπινούς αιώνες η ποίησή της εκδόθηκε επανειλημμένα και διαβάστηκε πολύ, ενώ το χαρτί της έγινε αντικείμενο μίμησης, περιζήτητο για την ερωτική αλληλογραφία, ένα σύμβολο για τον ίδιο τον έρωτα.
Το κόκκινο επιστολόχαρτο έγινε η ενσάρκωση του έρωτα μεταξύ της Σούε Τάο και του Γιουάν Τζεν, καθώς και της αμοιβαίας τους λαχτάρας όταν χωρίζονταν.
“Ακόμα και χωρίς λέξεις, γνωρίζουμε ο ένας τον άλλον.
Θέλω μόνο να ξεκουραστώ στο κρεβάτι, πλάι στο κιγκλίδωμα,
μιλώντας σου γλυκά όλη τη νύχτα”.
Σ’ αυτό το μικρό βιβλίο, το μόνο στα ελληνικά, σκιαγραφείται η πολυκύμαντη ζωή της Σούε Τάο στην ταραγμένη μεθόριο του Σιτσουάν, αποκαλύπτεται η χαρτοποιητική δραστηριότητά της μέσα από κινέζικες πηγές, άγνωστες στη Δύση, και παρατίθενται δείγματα της ποιητικής γραφής της.
