Καμία λέξη δεν διατρέχει περισσότερο τον σύγχρονο δημόσιο λόγο απʼ όσο η λέξη «διαφάνεια». Σύμφωνα με τον Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν, όποιος περιορίζει τη χρήση της αποκλειστικά σε θέματα διαφθοράς ή ελεύθερης διακίνησης της πληροφορίας, παραγνωρίζει την αληθινή της διάσταση. Η εμβέλεια της έννοιας «διαφάνεια» αποκαλύπτεται μόνον όταν της αποστερήσουμε το πρόσχημα της «καθαρότητας» και της «δημοκρατικότητας», και αφήσουμε να φανεί η αδιαφανής όψη της, αυτή που συνδέεται με την επιτήρηση και τον έλεγχο. Στη σύγχρονη εν πολλοίς πορνογραφική κοινωνία της επίδειξης του απόκρυφου, όπου όποιος δεν εκτίθεται, απλώς «δεν υπάρχει», η διαφάνεια δεν υπηρετεί την αλήθεια. Αντιθέτως, παράγοντας υπερβολική ποσότητα πληροφορίας, διευκολύνει τον έλεγχο των ανθρώπινων ελευθεριών και την ηλεκτρονική αστυνόμευση.
Ο διάσημος κορεάτης φιλόσοφος αναλύει τις διαφορετικές πτυχές της έννοιας «διαφάνεια», εξετάζοντας εννέα κοινωνίες σε ισάριθμα κεφάλαια: την κοινωνία του θετικού, της έκθεσης, του εμφανούς, του πορνό, της επιτάχυνσης, του ενδόμυχου, της πληροφορίας, της αποκάλυψης, του ελέγχου.
Στις ιδιωτικές του συζητήσεις ο Χέλμουτ Πλέσνερ συνήθιζε να χαρακτηρίζει τη μουσική ως summum humanum, ανθρώπινη κορύφωση, αναγνωρίζοντας τη θεμελιώδη σημασία της τέχνης αυτής για τη φιλοσοφική ανθρωπολογία και βλέποντας σε αυτήν το κλειδί για την επίλυση αισθητικών και φιλοσοφικών προβλημάτων.
Στην αμιγώς ενόργανη, «καθαρή» μουσική, όπως την αποκαλεί, σε μια μουσική που μπορεί να σταθεί ως τέχνη χωρίς εικόνες και λέξεις, τον ελκύει εκείνη η μοναδική συγχώνευση νοήματος και ήχου, νου και αισθητικότητας, που δείχνει να διαψεύδει τον καρτεσιανό δυισμό στην πράξη. Το να συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο στην επικράτεια μιας αίσθησης, της ακοής, ωθεί τον Πλέσνερ στην αναζήτηση κάτι αντίστοιχου και στην επικράτεια της όρασης. Ανακαλύπτοντάς το στην ευκλείδεια γεωμετρία, στις έμπλεες νοήματος κατασκευές της οποίας συντελείται η ίδια συγχώνευση νου και αισθητικότητας, ο Πλέσνερ είναι βέβαιος πως μεταξύ νου, αισθητικότητας και σωματικής κίνησης –γιατί τέτοιες είναι η μουσική και η ένσκοπη πράξη με τη λανθάνουσα γεωμετρία της– υπάρχουν δομικές αντιστοιχίες τις οποίες η φιλοσοφία δεν μπορεί να αγνοεί.
Να κ’ η περίπτωση του Ηράκλειτου, που αποτραβήχτηκε στις ελεύθερες εκτάσεις και στα περιστύλια του τεράστιου ναού της Αρτέμιδας: τούτη η “έρημος” ήταν, οπωσδήποτε, πιο άξια – τ’ ομολογώ! Γιατί να μην υπάρχουν και για μας τέτοιοι ναοί; (Χμ, ίσως και να υπάρχουν. Να, μου έρχεται τώρα δα στο νου τ’ ωραιότερο δωμάτιο εργασίας που είχα ποτέ, στην Piazza di San Marco, άνοιξη, δέκα με δώδεκα το πρωί) Ωστόσο, κι ο Ηράκλειτος απέφευγε αυτό που κ’ εμείς αποφεύγουμε σήμερα: το θόρυβο και τη φλυαρία των Εφεσίων, τη δημοκρατία τους, τις πολιτικές αθλιότητες τους, τα νεώτερα κατορθώματα της “αυτοκρατορίας” (της περσικής – με εννοείτε), όλη τη βρομερή πραμάτεια του “σήμερα”, γιατί εμείς οι φιλόσοφοι χρειαζόμαστε πάνω απ’ όλα μια συγκεκριμένη ησυχία: χρειαζόμαστε ανάπαυση απ’ το “σήμερα”.
Η χριστιανική έννοια του θεού – ο θεός ως παρηγοριά των άρρωστων, ο θεός ως αράχνη, ο θεός ως πνεύμα- είναι μια απ’ τις πιο εκφυλισμένες έννοιες του θείου που διατυπώθηκε ποτέ πάνω στη γη. Περιγράφει ίσως το τελευταίο στάδιο στην κατιούσα εξέλιξη των τύπων του θείου. Ο θεός κατέληξε νάναι το αντίθετο της ζωής, αντί η μεταμόρφωσή της, το αιώνιο “Ναι” της! Ο θεός: διακήρυξη πολέμου κατά της ζωής, της Φύσης, της βούλησης για ζωή! Θεός: η αλάνθαστη συνταγή για κάθε συκοφαντία του “ενθάδε”, κάθε ψέμα του “επέκεινα”! Θεός: το μηδέν που θεοποιήθηκε, η βούληση για εκμηδένιση που ανακηρύχτηκε “αγία”!..
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies έτσι ώστε να μπορούμε να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες cookie αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησής σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπό μας και η βοήθεια της ομάδας μας να κατανοήσει ποιες ενότητες του ιστότοπου θεωρείτε πιο ενδιαφέρουσες και χρήσιμες.
Απολύτως Απαραίτητα
Τα απολύτως απαραίτητα cookie πρέπει να είναι ενεργοποιημένα ανά πάσα στιγμή, ώστε να μπορούμε να αποθηκεύσουμε τις προτιμήσεις σας για τις ρυθμίσεις cookie.
If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.
Google Analytics
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων πληροφοριών, όπως ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο και οι πιο δημοφιλείς σελίδες.
Η διατήρηση αυτού του cookie ενεργοποιημένου μας βοηθά να βελτιώσουμε τον ιστότοπό μας.
Please enable Strictly Necessary Cookies first so that we can save your preferences!