€12.00
Αυτή εδώ η μελέτη έχει σκοπό να πραγματευτεί την έννοια «αγωνία» ψυχολογικά, έχοντας πάντα in mente [κατά νου] και κατάντικρύ της το δόγμα του προπατορικού αμαρτήματος. Κατά κάποιον τρόπο θα την απασχολήσει, αν και σιωπηλά, η έννοια «αμαρτία». Κι όμως η αμαρτία δεν προσφέρεται για ψυχολογικό ενδιαφέρον, κι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πως αυτός που θέλει να την πραγματευτεί έτσι, αφήνεται να υπηρετεί έναν παρανοημένο αισθητισμό. Η αμαρτία έχει την καθορισμένη της θέση, ή μάλλον δεν έχει καμία θέση, γιατί αυτό ακριβώς είναι και ο ορισμός της. Κι αν την πραγματευτείς έξω απ’ την δικαιοδοσία της, την αλλοιώνεις, μιας και ρίχνεις πάνω της ένα φως που δεν την φωτίζει ουσιαστικά. Εκφυλίζεις την έννοια και ταυτόχρονα καταστρέφεις την ατμόσφαιρα, γιατί υπάρχει μια αλήθεια ατμόσφαιρας που αντιστοιχεί σε κάθε αλήθεια έννοιας, και αντί για μια αληθινή ατμόσφαιρα που θα διαρκέσει, προτιμάς την παροδική γοητεία ατμόσφαιρας ψεύτικης.
Αν λοιπόν τραβήξης την αμαρτία μέσα στην Αισθητική, θάχης ατμόσφαιρα επιπολαιότητας ή μελαγχολίας γιατί η κατηγορία όπου ανήκει η αμαρτία είναι η αντίφαση, κ’ η αντίφαση δεν μπορεί νάναι τίποτ’ άλλο έξω από κωμική ή τραγική. Η ατμόσφαιρα λοιπόν της αμαρτίας αλλοιώνεται, γιατί η ατμόσφαιρα που αντιστοιχεί σ’ αυτήν είναι η σοβαρότητα. Όμοια αλλοιώνεται και η έννοιά της γιατί είτε κωμική είτε τραγική η αμαρτία μπορεί και τα δύο: και να διατηρηθή πραγματική και να καταργηθή μ’ ένα ασήμαντο τέχνασμα ενώ η έννοιά της την θέλει να υπερνικηθή. Στο βάθος η κωμικότητα και η τραγικότητα δεν έχουν εχθρό, έξω από ένα μπαμπούλα που μας κάνει να κλαίμε ή να γελάμε.
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Καλή
Διαθεσιμότητα: 1 σε απόθεμα
Στο πρώτο κείμενο, ο Ζιράρ συμπυκνώνει τη θεωρία της μιμητικής επιθυμίας, που αποτελεί τη δική του συνεισφορά όχι μόνο στην κριτική της λογοτεχνίας -αυτό θα ήταν ένα πολύ στενό πλαίσιο-, αλλά και στην ιστορία της βίας, της θρησκείας και της επιθυμίας. Φραγμός στην ανθρώπινη επιθυμία δεν υπάρχει; όσα επιδιώκει ένα μεμονωμένο μέλος της κοινότητας μπαίνουν στο στόχαστρο των υπολοίπων. Και ακριβώς επειδή οι άλλοι τα εποφθαλμιούν, εκείνος τα λατρεύει διπλό. Διαφαίνεται εδώ το περίφημο “μιμητικό τρίγωνο”, που συνδέει τον επιθυμούντο, το επιθυμούμενο αντικείμενο και τον μεσολαβητή-πρότυπο.
Το δεύτερο κείμενο αφορά ένα γνωστό από τη βιβλιογραφία συνέδριο στο οποίο συμμετείχε ο Ζιράρ, αλλά ταυτόχρονα την άγνωστη εν πολλοίς συνάντησή του με τον Κορνήλιο Καστοριάδη. Στο Δεκαήμερο του Σεριζύ, με θέμα την “Αυτοοργάνωση”, οι δυο τους συγκρούονται για την ενδεχομενικότητα στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο καθολικός Ζιράρ -ο ίδιος τοποθετεί τη μεταστροφή του από τον σκεπτικισμό στον χριστιανισμό το 1958- απέναντι στον μαχητικό άθεο Καστοριάδη. Ο αφηγητής του Ιερού εντός της κοινωνίας απέναντι στον εισηγητή της αυτονομίας, που εξορίζει τη θρησκεία. Ο ντετερμινιστής, που αναζητά υπεριστορικούς κανόνες για τη θέσμιση των κοινωνιών, και ο υπέρμαχος του πολιτικού αναστοχασμού και της πράξεως.
έκδοση του 1977
Να, για ν’ αρχίσουμε, μερικές εικόνες: είναι το μερίδιο της τέρψης που ο συγγραφέας προσφέρει στον εαυτό του τελειώνοντας το βιβλίο του. Πρόκειται για μια τέρψη γοητείας (και κατά συνέπεια αρκετά εγωιστική). Έχω κρατήσει μόνο τις εικόνες που με συγκλονίζουν, χωρίς να ξέρω το γιατί (η άγνοια αυτή είναι χαρακτηριστικό της γοητείας, κι ό,τι πω για κάθε εικόνα δεν θα είναι παρά φανταστικό).
Ωστόσο, θα πρέπει να το παραδεχτώ, μόνον οι εικόνες της νιότης μου με γοητεύουν. Η νιότη μου δεν ήταν δυστυχισμένη, κι αυτό χάρη στη στοργή που με περιέβαλλε. Ήταν όμως αρκετά άχαρη, εξαιτίας της μοναξιάς και της υλικής σφίξης. Δεν είναι λοιπόν η νοσταλγία κάποιας ευτυχισμένης εποχής που με κάνει να στέκομαι μαγεμένος μπροστά σ’ αυτές τις φωτογραφίες, αλλά κάτι πιο συγκεχυμένο.
Όταν ο ρεμβασμός (η έκπληξη) συνθέτει την εικόνα σαν κάτι το ξεχωριστό, όταν τη μετατρέπει σε αντικείμενο μιας άμεσης απόλαυσης, δεν έχει πια καμιά σχέση με τη σκέψη -ακόμα κι αν αυτή είναι ονειροπόλα- μιας ταυτότητας. Ταράζεται και μαγεύεται από ένα όραμα που δεν είναι καθόλου μορφολογικό (δεν μοιάζω ποτέ με τον εαυτό μου), αλλά μάλλον οργανικό. Καθώς περικλείνει όλο το γονεϊκό πεδίο, η εναλλαγή των εικόνων δρα σαν ένα μέντιουμ και με βάζει σ’ επαφή με το «Εκείνο» του σώματός μου. Γεννά μέσα μου κάτι σαν χαύνο όνειρο, που οι ενότητές του είναι δόντια, μαλλιά, μύτη, λιγνάδα, γάμπες με κάλτσες μακριές, που δεν είναι δικές μου, χωρίς όμως και να ανήκουν σε κανέναν άλλον εκτός από μένα: να με λοιπόν σε κατάσταση ανησυχητικής οικειότητας: βλέπω τη ρωγμή του υποκειμένου (εκείνο ακριβώς για το οποίο το ίδιο το υποκείμενο δεν μπορεί να πει τίποτε). Έτσι η φωτογραφία της νιότης είναι συγχρόνως πολύ αδιάκριτη (είναι το μέσα σώμα μου που παραδίδεται για ανάγνωση) και πολύ διακριτική (δεν μιλάει για «μένα»).
Δεν πρόκειται, επομένως, να βρούμε εδώ παρά μόνο τις εικονίσεις μιας προϊστορίας του σώματος -ανακατεμένες με το οικογενειακό μυθιστόρημα- του σώματος αυτού που πορεύεται προς την εργασία, την απόλαυση της γραφής.
Ποιο θα είναι το πρόσωπο του μεταϊστορικού ανθρώπου; Στο τέλος της ιστορίας θα ξαναβρούμε το ζώο, όπως παρουσιάζουν οι τελευταίοι διαλεκτικοί και ο αρχαίος μεσσιανισμός; Ανθρωπόμορφη ζωότητα και θηριόμορφη ανθρωπινότητα θα αποτελέσουν τον κινητό μεταϊστορικό ορίζοντά μας; Ο Τζιόρτζιο Αγκάμπεν, συνομιλώντας με την ποίηση του Ράινερ Μαρία Ρίλκε και τον φιλοσοφικό στοχασμό του Μάρτιν Χάιντεγκερ και εκκινώντας από τις φιλοσοφίες της σύζευξης ανθρώπου-ζώου, ερευνά το «πρακτικό και πολιτικό μυστήριο» της διάζευξης του ανθρώπινου από το ζωικό. Για τον Ιταλό φιλόσοφο, «η αποφασιστική πολιτική σύγκρουση, η οποία διέπει κάθε άλλη σύγκρουση είναι, στον πολιτισμό μας, εκείνη μεταξύ της ζωότητας και της ανθρωπινότητας» και επομένως «να εργαστούμε πάνω σε αυτές τις διαιρέσεις, να αναρωτηθούμε με ποιον τρόπο -στον άνθρωπο- ο άνθρωπος χωρίστηκε από τον μη-άνθρωπο και το ζωικό από το ανθρώπινο, είναι ζήτημα περισσότερο επιτακτικό και επείγον από το να τοποθετηθούμε σχετικά με τα μεγάλα ζητήματα, τις λεγόμενες ανθρώπινες αξίες και ό,τι αποκαλούμε ανθρώπινα δικαιώματα». Εμβαθύνει έτσι από μια άλλη οπτική στην έννοια της ζωής και εξετάζει το κριτικό κατώφλι που παράγει το ανθρώπινο, την ανθρωπολογική μηχανή που αποφασίζει και ανασυνθέτει κάθε φορά τη σύγκρουση μεταξύ του ανθρώπου και του ζώου. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Οι όμηροι του Γκαίρλιτς 1 × €14.00
Εκατό χρόνια μοναξιά 1 × €16.00
Άκουσε τη φωνή σου κι έλα 1 × €22.50
Οι Μεγάλες 'Ωρες της Ανθρωπότητος 1 × €7.00
Κάθε πράγμα στη θέση του 1 × €15.75
Θέατρο και ποίηση 1 × €16.00Υποσύνολο: €91.25
