€14.00
Ο περιηγητής, λόγιος, φιλέλληνας και ήρωας πολέμου Πάτρικ Λη Φέρμορ ανέλαβε την υποχρέωση το 1966 να γράψει ένα μικρό άρθρο για την περίφημη απαγωγή του γερμανού στρατηγού Χάινριχ Κράιπε, στην οποία πρωταγωνίστησε, στην κατεχόμενη Κρήτη το 1944. Παρέδωσε τελικά 36.000 λέξεις προξενώντας απελπισία στον επιμελητή του. Στο ανά χείρας βιβλίο περιλαμβάνεται το πλήρες κείμενο εκείνης της αφήγησης, που εκδόθηκε πρώτη φορά το 2014, μετά τον θάνατό του, υπενθυμίζοντάς μας πώς μια μικρή ομάδα βρετανών δολιοφθορέων σε συνεργασία με μερικούς αφοσιωμένους κρητικούς αντάρτες έφεραν εις πέρας έναν αντιστασιακό άθλο.
H αφήγηση του Φέρμορ πλαισιώνεται από πρόλογο του Ρόντρικ Μπέιλι, βρετανού ιστορικού με ειδίκευση στον ανταρτοπόλεμο, τις πολεμικές αναφορές που έστελνε ο Φέρμορ από την Κρήτη, καθώς και έναν σύγχρονο οδηγό της διαδρομής της απαγωγής τον οποίο έγραψαν οι Κρις και Πίτερ Γουάιτ, ύστερα από επιτόπια έρευνα στην Κρήτη
«Μαύρη μέρα στο Παρίσι. Εκεί συναντήθηκα και με τον Jacques C., δημοσιογράφο της “Humanite” και φίλο μας. (…) Φεύγοντας (ο Jacques θα με πήγαινε μέχρι την Ουνέσκο, απ’ όπου είχα φύγει σκαστή για τη διαδήλωση), συνεχίσαμε την έντονη συζήτηση που είχε αρχίσει πρωτύτερα: ήμουν έξω φρενών που το γαλλικό Κ. Κ. και τα συνδικάτα δεν είχαν δραστηριοποιηθεί αποτελεσματικά, εφόσον ήξερα και από προσωπική πείρα τ μέσα και τι δύναμη κινητοποίησης διέθεταν. Και μια στιγμή: «Μη φωνάζεις!» μου λέει ο Jacques. – «Μα κι εσύ φωνάζεις», του λέω στον ίδιο τόνο και εγώ. – «Ναι, αλλά εγώ είμαι στο αυτοκίνητό μου», μου αντιτείνει. Απόμεινα! Μονομιάς κατάλαβα, τη λούστηκα, την κατάσταση της προσφυγιάς. Ήμουν σε ξένο αυτοκίνητο, σε ξένο τόπο, με δικαιώματα περιορισμένα, κατά παραχώρηση.. Και μ’ έπιασε ένα κλάμα… Φτάσαμε στην Ουνέσκο, κατέβηκα από το αυτοκίνητο, αλλά τα δάκρυα, ποταμός, κυλούσαν ασταμάτητα. Και καθώς δεν γινόταν να μην πάω στο γραφείο μου, μπήκα σ’ ένα φαρμακείο και ζήτησα κάτι ασυνήθιστο από τον ξαφνιασμένο φαρμακοποιό: «Κάντε με, σας παρακαλώ, να σταματήσω να κλαίω»…
Ο Jacques δεν είχε, βέβαια, καταλάβει τι «είχε ξεφύγει από το φράχτη των δοντιών του». Λίγους μήνες μετά μου κουβάλησε από την Αθήνα δύο βαλίτσες με ρούχα που του είχαν φορτώσει οι δικοί μας.
Επιλογές και συγκυρίες σε καιρούς δύσκολους οδηγούν σε αφηγήσεις όπου διαπλέκονται τεκμήρια και βιώματα – μια εφηβεία στον Εμφύλιο που τη διαδέχτηκε, δύο φορές, μακρόχρονος ξενιτεμός. Οι απρόσμενες καταστάσεις αναζητούν απαντήσεις, ενώ η διήθηση του χρόνου μεταφέρει στο σήμερα χτεσινές βεβαιότητες και αμφιβολίες. Τα αποτυπώματα στη μνήμη μπορούν να είναι ακόμα εύγλωττα;
Τέσσερα χρόνια μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης η Ελλάδα υπήρχε πλέον ως ανεξάρτητη πολιτική οντότητα. Είχε θεσμούς, είχε κυβέρνηση, είχε πολιτικό σώμα, είχε νόμους και κανονισμούς. Είχε επιπλέον και μια πρώτη μορφή διεθνούς αναγνώρισης και παρουσίας διαμέσου κυρίως των εξωτερικών δανείων που συνομολόγησε. Οπωσδήποτε δεν επρόκειτο για ένα σταθερό και ευνομούμενο κράτος. Οι διαμάχες γύρω από την πολιτική εξουσία χώριζαν τις διάφορες συνιστώσες των ισχυρών κοινωνικών ομάδων που προϋπήρχαν ή που δημιουργήθηκαν στη νέα κατάσταση. Οι εμφύλιοι πόλεμοι αποτύπωναν δυναμικά αυτούς τους βίαιους ανταγωνισμούς. Την ίδια εποχή ο χθεσινός δυνάστης ετοίμαζε τη δική του αντεπίθεση. Στην Κωνσταντινούπολη επιστράτευαν όλες τις δυνατότητες της οθωμανικής εξουσίας, η οποία έδινε την εντύπωση πως έβγαινε με δυσκολία από χρόνιο λήθαργο. Δύο μεγάλοι στρατιωτικοί ηγέτες, ο Κιουταχής και ο Ιμπραήμ, θα έβαζαν στο στόχαστρο την ασταθή ακόμη ελληνική ελευθερία. Η κρίσιμη αναμέτρηση αποτυπώθηκε στις δύο τιτάνιες συγκρούσεις, τις πολιορκίες του Μεσολογγίου και της Αθήνας. Στο πεδίο του πολέμου οι Έλληνες γνώρισαν καταστροφές και στη μια και στην άλλη περίπτωση. Όπως όμως συμβαίνει συχνά στην ιστορία, ο θρίαμβος των εχθρών της Επανάστασης αποκάλυψε την αδυναμία τους: μπορούσαν να νικήσουν, δεν μπορούσαν να υποτάξουν. Πάνω στις δύο αυτές καταστροφές και στο αίμα που χύθηκε θεμελιώθηκε στέρεα η Ελληνική Ανεξαρτησία.
Δεν έχω την αξίωση να πω κάτι καινούργιο για την Ελληνική Επανάσταση – τα περισσότερα έχουν ειπωθεί και θα ειπωθούν από άλλους, ασύγκριτα αρμοδιότερους. Αλλά αισθάνομαι την ανάγκη να στοχαστώ, λιγότερο με τις μετρημένες ιστορικές μου γνώσεις και πιο πολύ με την παράδοξη γνώση την οποία χαρίζει η λογοτεχνία, τι είναι αυτό το θαύμα μέσα στο οποίο φωλιάζει εξαρχής το σπέρμα της τραγωδίας: αίφνης η πιο αρχαία χώρα της Ευρώπης, που τη νόμιζαν νεκρή, ανασταίνεται από τις στάχτες της. Κι ωστόσο, το θαύμα δεν θα πάψει να υπονομεύεται, να ματαιώνεται –αλλά και να ξαναγεννιέται– πάλι και πάλι στα διακόσια χρόνια τού ελεύθερου νεοελληνικού βίου. Τι σημαίνει για εμάς, τούς σημερινούς Έλληνες, τούτη η ριζική τομή στην τρισχιλιόχρονη πορεία αυτής της χώρας; Τι αντιπροσωπεύει για τη διαχρονική Ελλάδα μια τόσο συνταρακτική ρήξη στον αρχέγονο τρόπο του κοινού μας βίου; Πόσο βαθιά αυτή μάς μεταμόρφωσε μέσα σε δύο αιώνες; Τι κερδίσαμε και τι χάσαμε από τη στιγμή που ενταχθήκαμε κατ’ ανάγκην στη χορεία των εθνών της νεωτερικής Ευρώπης; Άραγε οι εντυπωσιακές πρόοδοι πού πετύχαμε από τότε, μέσ’ από μύριες δοκιμασίες, διαψεύσεις, αντιφάσεις και καταστροφές, δικαιώνουν την ύπαρξή μας στον σημερινό κόσμο; Και τι μπορεί να μάθει τούτη η ιστορία στην Ευρώπη για τον ίδιο της τον εαυτό;
Το έτος 2021 είναι η επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως. Εκτός από τη μέριμνα της πολιτείας για να προσλάβει η επέτειος τη λαμπρότητα που της ταιριάζει, οφείλει και ο λαός να είναι πλήρως κατατοπισμένος σχετικά με το πολύπλευρο και πολύπτυχο έπος του ’21. Ο καλύτερος εορτασμός ενός μεγάλου γεγονότος είναι η ακριβής γνώση του γεγονότος. Ο Σαράντος Ι. Καργάκος, πιστός στην αρχή του Λεοπόλδου φον Ράνκε (1795 – 1886), μόχθησε να καταγράψει ό,τι στην πραγματικότητα έγινε («Wie es eigentlich gewesen ist»). Απέφυγε αυτό που είναι τώρα του συρμού: την κατασκευή γεγονότων κατά το δοκούν. Ο δαιμόνιος Ταλλεϋράνδος είχε πει: «Τίποτε δεν φτιάχνεται τόσο εύκολα όσο τα γεγονότα». Ναι, αλλά τίποτε δεν γράφεται τόσο δύσκολα, όταν σέβεσαι τα γεγονότα. Και αυτό ο ελληνικός λαός άρχισε να το εκτιμά. Τούτο είναι η καλύτερη ανταμοιβή για μας.
Αντιγόνη, μια κόρη μια χώρα 1 × €10.50
Η Αφροδίτη με τις γούνες 1 × €6.00
Δημήτρης Ρουμελιώτης+CD 1 × €20.70
Τζορτζ Όργουελ 1 × €17.90
Ο μικρός δράκος Καρύδας-ποιος φοβάται τα βαμπίρ; 1 × €9.00
Τα θέλουμε όλα 1 × €9.00
Η «άδηλος» ιστορία του ιατροφιλόσοφου Ευστάθιου 1 × €22.50Υποσύνολο: €95.60
