Γνώση και πάθος στη νεότερη φιλοσοφία
€16.00
€17.70 €16.00
Ο Πλάτων ανήκει σ’ εκείνες τις κοσμοϊστορικές προσωπικότητες, που με τις ιδέες τους έχουν ακαταπόνητα ασχοληθεί οι σοφοί όλων των χρόνων και όλων των ειδών, και που εξακολουθούν εν τούτοις να ερεθίζουν πάντα το ενδιαφέρον των ειδικών και του μορφωμένου κοινού. Γύρω απ’ αυτόν έχει δημιουργηθεί μια εξαιρετικά πλούσια σε έκταση φιλολογία πρέπει λοιπόν μια νέα συγγραφή για τον Πλάτωνα να θεμελιώσει πρώτα το δικαίωμα της ύπαρξής της. Ας επιτραπεί σ’ αυτήν εδώ την εργασία, για τη δικαίωσή της, να επικαλεστεί του λόγους του Windelband: «Οι μεγάλες μορφές της ανθρώπινης ιστορίας μοιράζονται με τα μεγάλα δημιουργήματα της ανθρώπινης Τέχνης το ύψιστο προνόμιο: είναι ανεξάντλητες», με τούτο ακριβώς το νόημα «ότι συχνά αρκεί η παραμικρότερη μετατόπιση από τη θέση που τις βλέπομε, μια μικρή αλλαγή του φωτισμού, για να γίνουν ορατά μερικά σημαντικά περιγράμματά τους, που με αυτό τον τρόπο δεν είχαν ακόμη έως τώρα αναφανεί». Ακριβώς μια τέτοια μετατόπιση του εποπτικού σημείου θα επιχειρήσει αυτή η πραγματεία.
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Καλή
Ποιο θα είναι το πρόσωπο του μεταϊστορικού ανθρώπου; Στο τέλος της ιστορίας θα ξαναβρούμε το ζώο, όπως παρουσιάζουν οι τελευταίοι διαλεκτικοί και ο αρχαίος μεσσιανισμός; Ανθρωπόμορφη ζωότητα και θηριόμορφη ανθρωπινότητα θα αποτελέσουν τον κινητό μεταϊστορικό ορίζοντά μας; Ο Τζιόρτζιο Αγκάμπεν, συνομιλώντας με την ποίηση του Ράινερ Μαρία Ρίλκε και τον φιλοσοφικό στοχασμό του Μάρτιν Χάιντεγκερ και εκκινώντας από τις φιλοσοφίες της σύζευξης ανθρώπου-ζώου, ερευνά το «πρακτικό και πολιτικό μυστήριο» της διάζευξης του ανθρώπινου από το ζωικό. Για τον Ιταλό φιλόσοφο, «η αποφασιστική πολιτική σύγκρουση, η οποία διέπει κάθε άλλη σύγκρουση είναι, στον πολιτισμό μας, εκείνη μεταξύ της ζωότητας και της ανθρωπινότητας» και επομένως «να εργαστούμε πάνω σε αυτές τις διαιρέσεις, να αναρωτηθούμε με ποιον τρόπο -στον άνθρωπο- ο άνθρωπος χωρίστηκε από τον μη-άνθρωπο και το ζωικό από το ανθρώπινο, είναι ζήτημα περισσότερο επιτακτικό και επείγον από το να τοποθετηθούμε σχετικά με τα μεγάλα ζητήματα, τις λεγόμενες ανθρώπινες αξίες και ό,τι αποκαλούμε ανθρώπινα δικαιώματα». Εμβαθύνει έτσι από μια άλλη οπτική στην έννοια της ζωής και εξετάζει το κριτικό κατώφλι που παράγει το ανθρώπινο, την ανθρωπολογική μηχανή που αποφασίζει και ανασυνθέτει κάθε φορά τη σύγκρουση μεταξύ του ανθρώπου και του ζώου. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Στο πρώτο κείμενο, ο Ζιράρ συμπυκνώνει τη θεωρία της μιμητικής επιθυμίας, που αποτελεί τη δική του συνεισφορά όχι μόνο στην κριτική της λογοτεχνίας -αυτό θα ήταν ένα πολύ στενό πλαίσιο-, αλλά και στην ιστορία της βίας, της θρησκείας και της επιθυμίας. Φραγμός στην ανθρώπινη επιθυμία δεν υπάρχει; όσα επιδιώκει ένα μεμονωμένο μέλος της κοινότητας μπαίνουν στο στόχαστρο των υπολοίπων. Και ακριβώς επειδή οι άλλοι τα εποφθαλμιούν, εκείνος τα λατρεύει διπλό. Διαφαίνεται εδώ το περίφημο “μιμητικό τρίγωνο”, που συνδέει τον επιθυμούντο, το επιθυμούμενο αντικείμενο και τον μεσολαβητή-πρότυπο.
Το δεύτερο κείμενο αφορά ένα γνωστό από τη βιβλιογραφία συνέδριο στο οποίο συμμετείχε ο Ζιράρ, αλλά ταυτόχρονα την άγνωστη εν πολλοίς συνάντησή του με τον Κορνήλιο Καστοριάδη. Στο Δεκαήμερο του Σεριζύ, με θέμα την “Αυτοοργάνωση”, οι δυο τους συγκρούονται για την ενδεχομενικότητα στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο καθολικός Ζιράρ -ο ίδιος τοποθετεί τη μεταστροφή του από τον σκεπτικισμό στον χριστιανισμό το 1958- απέναντι στον μαχητικό άθεο Καστοριάδη. Ο αφηγητής του Ιερού εντός της κοινωνίας απέναντι στον εισηγητή της αυτονομίας, που εξορίζει τη θρησκεία. Ο ντετερμινιστής, που αναζητά υπεριστορικούς κανόνες για τη θέσμιση των κοινωνιών, και ο υπέρμαχος του πολιτικού αναστοχασμού και της πράξεως.
Η Εργασία περί στοών (Das Passagen-Werk) υπήρξε το magnum opus του Γερμανοεβραίου φιλόσοφου Βάλτερ Μπένγιαμιν. Με τη μεθοδική παράθεση πολυάριθμων αποσπασμάτων από διάφορους συγγραφείς αλλά και δικών του αφοριστικών σχολιασμών, επιδίωκε να συγκροτήσει ένα καλειδοσκόπιο, μέσα από το οποίο ο αναγνώστης θα “τηλεσκόπευε” ένα υπέρπυκνο σημείο του παρελθόντος, το Παρίσι του 19ου αιώνα. Συλλαμβάνοντας την ιδέα ότι το αστικό τοπίο αυτής της πρότυπης μεγαλούπολης μπορεί να ιδωθεί ως μήτρα των χαρακτηριστικότερων φαινομένων του ακμαίου καπιταλισμού, ο Μπένγιαμιν αναγνώρισε στις εμπορικές στοές, στις σκεπαστές διαβάσεις, την εμβληματική μεταφορά γύρω από την οποία θα οργανωνόταν το υλικό της σχεδιαζόμενης εργασίας. Ένα έργο που έμεινε ανολοκλήρωτο.
Στην καρδιά της Εργασίας περί στοών ξεχωρίζει μια θεωρητική νησίδα, η Δεσμίδα Ν, με τίτλο “Γνωσιοθεωρητικά, Θεωρία της προόδου”. Στην ενότητα αυτή, ο Μπένγιαμιν προτείνει μια ρηξικέλευθη ιστορικο-υλιστική αντίληψη για την κατανόηση του παρελθόντος. Όπως υποστηρίζει, “ο ιστορικός υλισμός πρέπει να απαρνηθεί το επικό στοιχείο της ιστορίας. Ανατινάζει την εποχή έξω από την πραγμοειδή “συνέχεια της ιστορίας”. Αλλά επίσης ανατινάζει την ομοιογένεια της εποχής. Τη γεμίζει με εκρηκτική ύλη, δηλαδή με παρόν”.
Στη Δεσμίδα Ν περιλαμβάνεται επίσης ένα σύνολο καταχωρίσεων που ιχνηλατούν την αποκρυστάλλωση της αντίληψης περί αυτόματης προόδου ως τελεολογικού δόγματος κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Πρόθεση του συγγραφέα ήταν η καταγραφή της πρωτο-ιστορίας (Urgeschichte) της συγκεκριμένης κανονιστικής ιδέας, η οποία εμπεδώθηκε παράλληλα με την αυξανόμενη κυριαρχία της αστικής τάξης.
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies έτσι ώστε να μπορούμε να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες cookie αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησής σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπό μας και η βοήθεια της ομάδας μας να κατανοήσει ποιες ενότητες του ιστότοπου θεωρείτε πιο ενδιαφέρουσες και χρήσιμες.
Τα απολύτως απαραίτητα cookie πρέπει να είναι ενεργοποιημένα ανά πάσα στιγμή, ώστε να μπορούμε να αποθηκεύσουμε τις προτιμήσεις σας για τις ρυθμίσεις cookie.
If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων πληροφοριών, όπως ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο και οι πιο δημοφιλείς σελίδες.
Η διατήρηση αυτού του cookie ενεργοποιημένου μας βοηθά να βελτιώσουμε τον ιστότοπό μας.
Please enable Strictly Necessary Cookies first so that we can save your preferences!