€15.20
Η εμβέλεια και η φιλοδοξία του ανά χείρας πονήματος περιορίστηκαν σε όσα μπόρεσα ή θέλησα ή έτυχε να ανακαλέσω και να καταθέσω εδώ σαν ένα προσωπικό ανθολόγιο από ποιήματα ελεγειακού τόνου. Αντικείμενό μου είναι η ελεγειακή και η επιταφική ποίηση, στη διάκριση αλλά και στην αλληλοπεριχώρησή τους· και οι όποιες αναφορές μου σε δείγματα του ενός ή του άλλου είδους άλλο σκοπό δεν έχουν παρά να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός συνδετικού ιστού ανάμεσα στα επιλεγμένα ποιήματα, ώστε να μπορούμε να πούμε ότι, με κάποιον τρόπο που μας ενδιαφέρει να τον σκεφτούμε, τα ποιήματα αυτά αποτελούν μέρος μιας κοινής ιστορίας. Αναπόφευκτα λοιπόν στην περιδιάβασή μας θα συναντήσουμε ποιήματα που ανήκουν, ή μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι ανήκουν, στη μια ή την άλλη μορφή, στη μια ή την άλλη ποιητική παράδοση, στο επιτύμβιο ή στην ελεγεία, καθόσον και τα δύο αποτελούν εκδοχές θρηνωδίας για τις μοιραίες απώλειες της ζωής.
Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού ο Γάλλος λογοτέχνης και πολιτικός Μωρίς Μπαρρές προβάλλει ως ο “Δάσκαλος” του εθνικισμού, του ιδεολογικού ρεύματος που οριζόταν ως η αποδοχή του ντετερμινισμού της γης και των νεκρών, που εξυμνούσε τον πόλεμο και πάλευε ενάντια στον διεθνισμό και τις οικουμενικές αξίες. Ο Ίων Δραγούμης ήταν ο σημαντικότερος Έλληνας “μαθητής” του. Γύρω από τον Μπαρρές βρίσκουμε όμως εκατοντάδες ακόμα κοσμοπολίτες εθνικιστές από όλο τον κόσμο: Ιταλούς –όπως ο Ντ’ Αννούντσιο και ο Μαρινέττι–, Ισπανούς, Πορτογάλους, Λατινoαμερικανούς, Βαλκάνιους… Μέσα από την αλληλογραφία τους και ποικίλες άλλες πηγές, ο εθνικισμός αναδεικνύεται σε ένα διεθνικό φαινόμενο, γέννημα ενός δικτύου φιλόδοξων ελιτιστών διανοούμενων που επιχειρούσαν να συνδυάσουν μια ριζοσπαστικά αντιδραστική πολιτική ιδεολογία με τη λογοτεχνία και την τέχνη.
Το βιβλίο ανιχνεύει τις διεθνείς διαδρομές του μπαρρεσικού εθνικισμού, από το Παρίσι μέχρι το Περού ή την οθωμανική “Ανατολή”, τις αντιφάσεις του, τις διακλαδώσεις και τις μεταλλάξεις του, τη σχέση του με τον πόλεμο και με την εμφάνιση του φασισμού· για να εστιάσει τελικά στις ελληνικές εκδοχές του, στην ιδεολογική πορεία του Ίωνα Δραγούμη, από τον προσηλυτισμό του μέχρι τη ρήξη, και στη σημασία που είχε για επιγόνους όπως ο Νίκος Καζαντζάκης και οι λογοτέχνες της “Γενιάς του ’30”.
Το Μυθιστορηματικό αναγνωστήριο αποτελεί συνέχεια του βιβλίου Υπό το φως του μυθιστορήματος. Περιέχει κι αυτό δοκίμια ενός αναγνώστη, που πιστεύει ότι το μυθιστόρημα σκέφτεται τη ζωή και τον κόσμο και, εκτός από αισθητική χαρά, χαράζει τον δρόμο για μια ηθική της κατανόησης, της αμφιβολίας, της απόχρωσης, του δισταγμού. Με αυτή την πεποίθηση, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης επιστρέφει, επί παραδείγματι, στην Πανούκλα του Καμύ για να κατανοήσει καλύτερα αυτό που μας συνέβη τον καιρό της πανδημίας, συνομιλεί απευθείας, σε ένα από τα πιο προσωπικά κείμενα του τόμου, με τον αστυνόμο Σκόμπι, τον ήρωα της Καρδιάς των πραγμάτων του Γκράχαμ Γκρην, αναλύει την έννοια της γκρίζας ζώνης του Πρίμο Λέβι, συζητάει την καθοριστική σχέση πατέρα και γιου, κάτω από διάφορες συνθήκες, ήτοι στο πλαίσιο μιας ασφυκτικά θρησκευόμενης οικογένειας (Έντμουντ Γκος), όταν ζυγώνει ο θάνατος (Φίλιπ Ροθ) ή μέσα στο Άουσβιτς (Ελί Βιζέλ), αναρωτιέται για τη διφορούμενη σημασία του μυστικού στη ζωή μας, διαβάζοντας μια νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ, αναζητάει παντού την ιαματική δύναμη της καλοσύνης. Τα έργα για τα οποία γίνεται λόγος δεν είναι όλα αριστουργήματα, αλλά αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία για τον αναγνώστη μυθιστορημάτων, αρκεί βεβαίως να έχει συνείδηση των μεγεθών.
Οι συγγραφείς των βιβλίων που συζητιούνται, σε συντομότερα ή εκτενέστερα κείμενα, είναι οι εξής: Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, Ααρών Άππελφελντ, Χάινριχ Μπελ, Μαργκαρέτε Μπούμπερ-Νόυμαν, Αλμπέρ Καμύ, Χάουαρντ Φαστ, Χόρχε Γκαλάν, Έντμουντ Γκος, Γκράχαμ Γκρην, Μισέλ Ουελμπέκ, Μαξίμ Λέο, Πρίμο Λέβι, Κλαρίσε Λισπέκτορ, Σόμερσετ Μωμ, Ίαν ΜακΓιούαν, Άμος Οζ, Μέριλιν Ρόμπινσον, Φίλιπ Ροθ, Γιόζεφ Ροτ, Λέων Τρότσκι, Ελί Βιζέλ, Στέφαν Τσβάιχ.
“Είναι η μοίρα κάθε ανθρώπου” γράφει ο Σακς “να είναι μοναδικός, να ακολουθεί το δικό του μονοπάτι, να ζει τη δική του ζωή, να βιώνει τον δικό του θάνατο”. Τα τέσσερα αυτά δοκίμια συναποτελούν μια ωδή στη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου και στην ευγνωμοσύνη για το δώρο της ζωής. Κανείς άλλος συγγραφέας δεν έχει καταφέρει να αποδώσει το δράμα της αρρώστιας με τόση ειλικρίνεια και ευγλωττία όση ο Όλιβερ Σακς. Τους τελευταίους μήνες της ζωής του έγραψε μια σειρά από δοκίμια που προκαλούν συγκίνηση, καθώς διερευνούν τα συναισθήματά του για την ολοκλήρωση της ζωής του και τη συμφιλίωση με τον ίδιο του τον θάνατο.
“Ο Όλιβερ Σακς δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο γιατρό ή συγγραφέα. Τον προσέλκυαν τα άσυλα για τους αρρώστους, τα ιδρύματα για άτομα με ευπαθή υγεία και αναπηρία, η συντροφιά των “περίεργων” και των “αφύσικων”. Ήθελε να ατενίζει την ανθρωπότητα στην πολυμορφία της με τον δικό του, σχεδόν αναχρονιστικό, τρόπο – πρόσωπο με πρόσωπο, βήμα βήμα, μακριά από τον ολοένα αναπτυσσόμενο κόσμο των υπολογιστών και των αλγορίθμων. Και μέσα από τη γραφή του μας έδειξε αυτά που ο ίδιος έβλεπε”.
Ατούλ Γκαουάντε, συγγραφέας του βιβλίου Εμείς οι θνητοί
(Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2016)
Δεν µπορώ όµως να αφήσω να τυπωθούν εκ νέου αυτές οι σελίδες, χωρίς να πω τι ακριβώς αντιπροσωπεύουν. Γράφτηκαν και δηµοσιεύτηκαν παράνοµα. Σκοπός τους ήταν να ρίξουν λίγο φως στον αγώνα που κάναµε στα τυφλά, και µε αυτό τον τρόπο να τον καταστήσουν πιο αποτελεσµατικό. Είναι γραπτά περιστασιακά που µπορούν, συνεπώς, να δηµιουργήσουν µια κάποια εντύπωση αδικίας. Αν έπρεπε πράγµατι να γράψουµε για την ηττηµένη Γερµανία, θα χρειαζόταν να υιοθετήσουµε µια γλώσσα κάπως διαφορετική. Ωστόσο, θα ήθελα µόνο να προλάβω µια παρεξήγηση. Όταν ο συγγραφέας αυτών των γραµµάτων λέει «εσείς», δεν εννοεί «εσείς οι Γερµανοί», αλλά «εσείς οι ναζί». Όταν λέει «εµείς», αυτό δεν σηµαίνει πάντα «εµείς οι Γάλλοι», αλλά «εµείς οι ελεύθεροι Ευρωπαίοι». Αντιπαραθέτω δύο στάσεις, όχι δύο έθνη, έστω και αν σε κάποια στιγµή της ιστορίας αυτά τα δύο έθνη αντιπροσώπευσαν δύο εχθρικές στάσεις. Για να επαναλάβω λόγια που δεν είναι δικά µου, αγαπώ υπερβολικά τη χώρα µου για να είµαι εθνικιστής. Και ξέρω ότι ούτε η Γαλλία ούτε η Ιταλία θα έχαναν τίποτα –απεναντίας µάλιστα–, εάν ανοίγονταν σε µια ευρύτερη κοινωνία. Αλλά απέχουµε ακόµη πολύ από κάτι τέτοιο, και η Ευρώπη συνεχίζει να σπαράσσεται. Γι’ αυτό θα αισθανόµουν ντροπή σήµερα εάν άφηνα να πιστεύουν ότι ένας Γάλλος συγγραφέας µπορεί να είναι εχθρός ενός µόνον έθνους. Μισώ µόνο τους δηµίους. Κάθε αναγνώστης που θα θελήσει να διαβάσει τα Γράµµατα σ’ έναν φίλο Γερµανό µε αυτή την οπτική, δηλαδή ως ντοκουµέντο του αγώνα ενάντια στη βία, θα παραδεχτεί πως τώρα µπορώ να πω ότι δεν απαρνιέµαι ούτε µία λέξη τους. Α.Κ. (1948)
Πέντε Ιτιές 1 × €16.20
Οι Μπολσεβίκοι 1 × €15.00
Γιατί το Βυζάντιο 1 × €13.00
Τι συνέβαινε στον κόσμο ταυτόχρονα 1 × €12.00
Καθαριστήριο 1 × €18.00
Μονόπολη 1 × €12.60
Ο δικός μας πόθος 1 × €14.40
Τέχνη & ιστορική συνείδηση στην Ελλαδα του 19ου αιώνα 1 × €36.00Υποσύνολο: €137.20
