€14.94
Στις 9 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη. Έντεκα μέρες αργότερα η Ελλάδα, νικήτρια στον πόλεμο με την Ιταλία, αλλά ηττημένη από τη Γερμανία, συνθηκολογεί. Η τριπλή κατοχή της χώρας από Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους ξεκινάει. Ο ήρωάς μας, ο Γιώργης Αμπατζής, οι Θεσσαλονικείς και όλοι οι Έλληνες θα πρέπει να προσαρμοστούν σε μια ζωή γεμάτη απαγορεύσεις και στερήσεις. Στους 42 μήνες που θα κρατήσει η Κατοχή στην πόλη, κάποιοι θα βρουν την ευκαιρία να πλουτίσουν και άλλοι θα ξεπουλήσουν τα πάντα για να επιβιώσουν. Κάποιοι θα αντισταθούν στους κατακτητές και άλλοι θα συνεργαστούν μαζί τους. Υπάρχουν και αυτοί που θα χαθούν για πάντα.
«Ἄδηλος ἡμῖν ἡ ἱστορία τοῦ ἀνδρός», έγραφε ο Γεώργιος Ζαβίρας για τον Ευστάθιο Αθανασίου (1766-1831) στο κατώφλι του 19ου αιώνα, όταν συνέτασσε το πρώτο εγχειρίδιο νεοελληνικής προσωπογραφίας. Σήμερα, η ιστορία του τυρναβίτη ιατροφιλόσοφου αναδύεται μέσα από την αλληλογραφία του με τον βιβλιοπώλη Καρλ Σβέτσκε και άλλες πηγές. Ανασυστήνονται οι σπουδές του στη Χάλλη, στα χρόνια μιας επιστημολογικής ανασυγκρότησης της ιατρικής, η μύησή του στον τεκτονισμό και η υιοθέτηση εκ μέρους του ιδεών του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά και η ζωή του στο Ιάσιο, όπου συμμετείχε σε μια ομάδα δημοκρατικών, εντάχθηκε στην τοπική ελίτ, ίδρυσε με άλλους αστούς ένα ελληνικό τυπογραφείο, συγκρότησε μια από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες στα Βαλκάνια, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, και πέθανε σε μια επιδημία χολέρας το 1831.
Η ανασύσταση της ιστορίας του Ευστάθιου συμβάλλει κυρίως στην επαγωγική ανίχνευση της ταυτότητας των ιατροφιλοσόφων του όψιμου Διαφωτισμού –των πρώτων εξειδικευμένων επιστημόνων της ελληνικής κοινωνίας– και του ρόλου τους ως μεσολαβητών τόσο στην εισαγωγή σύγχρονης επιστημονικής γνώσης στην καθημερινή και στην πνευματική ζωή, όσο και στη διάδοση νεωτερικών συμπεριφορών και ριζοσπαστικών πολιτικών ιδεών από τη Δύση στον βαλκανικό χώρο, κατά τις τρεις κρίσιμες δεκαετίες πριν από την Ελληνική Επανάσταση.
Με επίμονη και μακροχρόνια έρευνα, με συνολική και μικροσκοπική παρατήρηση, μπορεί κανείς να διακρίνει, όχι άνετα πάντως, ένα γενικό χαρακτηριστικό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 να διακρίνει, αλλιώτικα, το στοίχημα ενός ολόκληρου έθνους – από αυτό και ο πρωτοποριακός ρόλος του εγχειρήματος.
Από την αρχή, την έναρξη της δηλαδή στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, μέχρι το τέλος της, που ως προς την πλήρη ικανοποίηση του αρχικού αιτήματος θα μπορούσε να το τοποθετήσει κανείς στο 1843, καθώς και στη διάρκεια της προετοιμασίας της, την Ελληνική Επανάσταση του 1821 διακρίνει μια διαρκής πάλη του νεωτερικού με το παραδοσιακό, του νέου εκείνη τη στιγμή με το παλαιό εκείνη τη στιγμή σε όλες τις διαστάσεις, σε όλα τα μεγέθη και σε όλες τις εκφράσεις, η νεωτερικότητα πάλεψε, ακόμη και πολέμησε, την παράδοση και νίκησε.
Το έτος 2021 είναι η επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως. Εκτός από τη μέριμνα της πολιτείας για να προσλάβει η επέτειος τη λαμπρότητα που της ταιριάζει, οφείλει και ο λαός να είναι πλήρως κατατοπισμένος σχετικά με το πολύπλευρο και πολύπτυχο έπος του ’21. Ο καλύτερος εορτασμός ενός μεγάλου γεγονότος είναι η ακριβής γνώση του γεγονότος. Ο Σαράντος Ι. Καργάκος, πιστός στην αρχή του Λεοπόλδου φον Ράνκε (1795 – 1886), μόχθησε να καταγράψει ό,τι στην πραγματικότητα έγινε («Wie es eigentlich gewesen ist»). Απέφυγε αυτό που είναι τώρα του συρμού: την κατασκευή γεγονότων κατά το δοκούν. Ο δαιμόνιος Ταλλεϋράνδος είχε πει: «Τίποτε δεν φτιάχνεται τόσο εύκολα όσο τα γεγονότα». Ναι, αλλά τίποτε δεν γράφεται τόσο δύσκολα, όταν σέβεσαι τα γεγονότα. Και αυτό ο ελληνικός λαός άρχισε να το εκτιμά. Τούτο είναι η καλύτερη ανταμοιβή για μας.
Οι εικόνες των πατέρων του ελληνικού εθνικού κράτους και των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης είναι παντού. Εικονογραφούν την ιστορική φαντασία μας, δίνουν χρώμα και μορφή στη συλλογική υπερηφάνεια μας, σφυρηλατούν τις ταυτοτικές βεβαιότητές μας. Τις θεωρούμε τόσο γνώριμες και οικείες, ώστε αμελούμε να τις ρωτήσουμε· να μάθουμε τα μικρά και μεγάλα μυστικά τους, να ανακαλύψουμε τον κόσμο στον οποίο γεννήθηκαν και έζησαν –όπως και τις πολλές ζωές που έζησαν μετέπειτα και εξακολουθούν να ζουν σήμερα. Οι εικόνες όμως δεν έχουν μόνο ιστορία. Έχουν και ιστορικότητα.
Ο συγγραφέας προσεγγίζει τα καλλιτεχνικά έργα του 19ου αιώνα θέτοντας θεμελιώδη ερωτήματα, όπως: Πώς έβλεπαν οι Έλληνες τον εαυτό τους στην ιστορία; Ποια επίδραση άσκησε στην αυτοεικόνα τους η ματιά των ξένων; Ποιον ρόλο πίστευαν ότι θα διαδραματίσουν στη νέα εποχή; Πώς ήθελαν να τους θυμούνται οι μελλοντικές γενιές του έθνους;
Αναλύει πίνακες, τοιχογραφίες, σχέδια και χαρακτικά, αναζητά τις πηγές τους, φωτίζει τις συνθήκες δημιουργίας τους, περιεργάζεται το κοινό τους, διερευνά τα πρόδηλα και λανθάνοντα ιδεολογικά τους μηνύματα και συζητά την επίδραση που άσκησαν στη συλλογική αντίληψη και μνήμη. Προκειμένου να ιχνηλατήσει τις προβολές της ιστορικής συνείδησης και κουλτούρας στο κοινωνικό πεδίο, περιδιαβάζει στη νεκρόπολη της Αθήνας, την οποία εκλαμβάνει ως μια ιστορική ουτοπία όπου το νεωτερικό παρόν συναντά ιδεαλιστικά το προγονικό παρελθόν, υποστασιοποιώντας μια αδιατάρακτη αιωνιότητα. Τέλος, δομεί ένα σύγχρονο παιδαγωγικό πλαίσιο προσέγγισης των ιστορικών εικόνων και καταθέτει ιδέες για την αξιοποίησή τους στην τυπική εκπαίδευση και στα μουσεία.
Η Αριστερά ως σήμερον, ως αύριον και ως χθες 1 × €23.40
Επιδημίες και κοινωνία 1 × €29.00
Οι αιτίες και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής 1 × €8.00
Χαρτογράφος του αυτοκράτορα 1 × €4.00
Έχεις τα πινέλα 1 × €10.00
Ο Ουμανισμός του Διαφωτισμού 1 × €9.00
Ο πολιτικός του Πλάτωνα 1 × €20.00
Βάρδια 1 × €15.30Υποσύνολο: €118.70
